Tin học 11 Kết nối tri thức bài 3: Phần mềm nguồn mở và phần mềm chạy trên Internet được TaiLieuViet.vn sưu tầm và xin gửi tới bạn đọc cùng tham khảo. Hi vọng qua bài viết này bạn đọc có thêm tài liệu để giải sgk Tin 11 Kết nối tri thức nhé. Mời các bạn cùng theo dõi bài viết.
Khởi động
Câu hỏi.
Với ngôn ngữ lập trình bậc cao, chương trình được viết dưới dạng văn bản gần với ngôn ngữ tự nhiên. Văn bản này gọi là mã nguồn. Để máy tính có thể chạy được trực tiếp, chương trình được dịch thành dãy lệnh máy gọi là mã máy. Mã máy rất khó đọc hiểu nên việc dịch sang mã máy còn giúp bảo vệ chống đánh cắp ý tưởng hay sửa đổi phần mềm. Phần mềm chuyển giao dưới dạng mã máy thường được gọi là phần mềm nguồn đóng.
Vào những năm 1970, trong một số trường đại học ở Mỹ đã xuất hiện việc chia sẻ mã nguồn để cùng phát triển phần mềm, dẫn tới sự ra đời của phần mềm nguồn mở – một xu hướng có ảnh hưởng lớn tới sự phát triển của công nghệ phần mềm sau này. Theo em, lợi ích đối với cộng đồng trong việc chia sẻ mã nguồn là gì?
Bài làm
Lợi ích đối với cộng đồng trong việc chia sẻ mã nguồn là
- Cho phép quản lý và điều khiển những phần nào có thể hoạt động, phần nào không.
- Vì mã nguồn mở được thiết kế dưới dạng “mở” nên nhiều người có thể phát triển các tính năng của phần mềm. Đây chính là cơ hội giúp các lập trình viên thể hiện được khả năng sáng tạo của mình.
- So với các phần mềm độc quyền khác thì mã nguồn mở lại đảm bảo được tính bảo mật và tính an ninh cao hơn hẳn. Lý do là vì nhiều người lập trình có thể cùng hoạt động trên mã nguồn mở đó. Và họ sẽ thường xuyên sửa chữa, cập nhật và nâng cấp phần mềm, các chức năng sẽ được cải tiến và tốt hơn.
- Nhiều doanh nghiệp lựa chọn mã nguồn mở để phát triển website trong thời gian dài bởi mã nguồn mở có tính chất ổn định, có thể hỗ trợ dài hạn cho các dự án quan trọng hay các hoạt động của web.
1. Phần nguồn mở
Hoạt động 1. Tìm hiểu cách chuyển giao phần mềm
Câu hỏi:
Tìm hiểu các cách chuyển giao phần mềm
Cách thức chuyển giao phần mềm cho người sử dụng theo chiều hướng “mở dần” như sau:
1. Bán phần mềm dưới dạng mã máy.
2 Cho sử dụng phần mềm miễn phí có điều kiện hoặc không điều kiện, không cung cấp mã nguồn.
3. Cho sử dụng phần mềm tự do, cung cấp cả mã nguồn để có thể sửa, nâng cấp, phát triển và chuyền giao (phân phối) lại phần mềm.
Hãy thảo luận xem lợi ích của người dùng được tăng dần như thế nào theo hướng mở nói trên.
Bài làm
1. Trường hợp này, người dùng chỉ được phép sử dụng phần mềm khi mua phần mềm.
2. Trường này, người dùng được phép sử dụng phần mềm miễn phí có điều kiện hay không điều kiện. Tuy nhiên, người dùng không thể tự sửa đổi, cải tiến, phát triển phần mềm.
3. Trường hợp này, người dùng được tự do sử dụng mà không cần xin phép. Đặc biệt, người dùng có thể sửa, nâng cấp, phát triển và chuyền giao (phân phối) lại phần mềm do họ cung cấp mã nguồn.
Hoạt động 2. Giấy phép đối với phần mềm nguồn mở
Câu hỏi:
Giấy phép đối với phần mềm nguồn mở
Theo quy định về bản quyền, các tác giả của phần mềm có quyền bảo vệ chống phần mềm bị sửa đổi gây phương hại đến uy tín và danh dự của tác giả. Nếu là người đầu tư, các tác giả còn giữ cả quyền tạo bản sao, sửa đổi, nâng cấp phần mềm, quyền chuyển giao sử dụng, …
Em hãy so sánh quyền sử dụng phần mềm nguồn mở với quy định về bản quyền và cho biết một số điểm mâu thuẫn.
Bài làm
Quy định về bản quyền và quyền sử dụng phần mềm nguồn mở mà cần có giấy phép cho phần mềm nguồn mở có sự mâu thuẫn. Giấy phép sẽ cung cấp cho người dùng các quyền vốn bị cấm bởi các quy định bản quyền.
– Theo quy định về bản quyền, thì:
+ Các tác giả của phần mềm có quyền bảo vệ chống phần mềm bị sửa đổi gây phương hại đến uy tín và danh dự của tác giả.
+ Nếu là người đầu tư, các tác giả còn giữ cả quyền tạo bản sao, sửa đổi, nâng cấp phần mềm, quyền chuyển giao sử dụng, …
Câu hỏi 1: Em hãy cho biết ý nghĩa của yêu cầu “người sửa đổi, nâng cấp phần mềm nguồn mở phải công bố rõ ràng phần nào đã sửa, sửa thế nào so với bản gốc.”
Bài làm
Ý nghĩa của yêu cầu trên: Người sửa đổi, nâng cấp phần mềm nguồn mở nào đó thì cần phải công bố rõ ràng là đã sửa đổi phần nào, sửa ra sao so với bản gốc để người đọc có thể nắm được đây là bản đã sửa đổi.
Câu hỏi 2. Ý nghĩa của yêu cầu “phần mềm sửa đổi một phần mềm nguồn mở theo GPL cũng phải mở theo giấy phép của GPL” là gì?
Bài làm
Tức là khi chúng ta sửa đổi một phần mềm nguồn mở đã áp dụng GPL để tạo ra phần mềm đã sửa đổi. Thì phần mềm đã sửa đổi này cũng phải mở theo giấy phép của GPL.
2. Vai trò của phần mềm thương mại và phần mềm nguồn mở
Hoạt động 3:
Câu hỏi:
Hãy thảo luận xem phần mềm nguồn mở có thay thế hoàn toàn được phần mềm thương mại hay không? Tại sao?
Bài làm
Phần mềm nguồn mở không thể thay thế hoàn toàn được phần mềm thương mại. Vì mỗi phần mềm nguồn mở đáp ứng nhu cầu chung của nhiều người, trong khi đó những nhu cầu riêng, nâng cao, vốn phong phú hơn rất nhiều so với những nhu cầu chung thì phần mềm thương mại nói chung hay phần mềm “đặt hàng” nói riêng mới có thể đáp ứng được.
Câu hỏi 1. Cho ví dụ về phần mềm đóng gói và phần mềm đặt hàng. Ưu điểm của phần mềm thương mại là gì?
Bài làm
– Phần mềm dạng “đặt hàng” đáp ứng nhu cầu riêng và người dùngđược hỗ trợ kĩ thuật.
Phần mềm “đóng gói” có tính hoàn chính cao, đáp ứng nhu cầu rộng rãi.
– Ưu điểm của phần mềm nguồn mở: chỉ phí thấp, minh bạch, không bị phụ thuộc nhiều vào nhà cung cấp.
Vai trò của hai loại phần mềm:
Phần mềm thương mại là nguồn thu nhập chính của các tổ chức, cá nhân làm phần mềm chuyên nghiệp, góp phần tạo ra thị trường phần mềm phong phú, đáp ứng các nhu câu riêng của cá nhân, tổ chức và các nhu cầu chung của xã hội.
Phần mềm nguồn mở giúp những người cô nhu cầu được sử dụng phần mềm dùng chung chất lượng tốt, ổn định với chỉ phí thấp.
Câu hỏi 2. Cho ví dụ về một phần mềm thương mại và một phần mềm nguồn mở có thể thay thế. Ưu điểm của phần mềm nguồn mở là gì?
Bài làm
Ví dụ về phần mềm thương mại là Adobe Photoshop. còn phần mềm nguồn mở thay thế có thể là GIMP. Một ưu điểm của phần mềm nguồn mở là tính linh hoạt cao và có cộng đồng phát triển đông đảo giúp cho việc phát triển và bảo trì phần mềm trở nên dễ dàng.
3. Phần mềm chạy trên Internet
Hoạt động 4:
Phần mềm chạy trên Internet là gì? Em hãy cho một ví dụ về phần mềm như vậy. Hãy nêu ưu điểm của phần mềm chạy trên Internet.
Bài làm
– Phần mềm chạy trên Internet được hiểu là phần mềm cho phép sử dụng qua Internet mà không cần phải cài đặt vào máy.
– Ví dụ: Google Docs, Google Sheets, …
– Ưu điểm của phần mềm chạy trên Internet là: có thể sử dụng ở bất cứ đâu, bất cứ nơi nào, bất cứ máy tính nào miễn là có kết nối Internet; chi phí rẻ hoặc không mất phí.
Câu hỏi 1: Em hãy nêu những ưu điểm của phần mềm chạy trên Internet.
Bài làm
Những ưu điểm của phần mềm chạy trên Internet:
– Có thể sử dụng ở bất cứ đâu, bất cứ nơi nào, bất cứ máy tính nào miễn là có kết nối Internet.
Câu hỏi 2: Em hãy nêu tên một phần mềm trực tuyến khác với các phần mềm đã nêu trong bài.
Bài làm
Phần mềm trực tuyến: Office.com, Photopea.com, …
Luyện tập và vận dụng
Luyện tập
Câu hỏi 1: Có thể nói “Phần mềm nguồn mở ngày càng phát triển thì thị trường phần mềm thương mại càng suy giảm” hay không? Tại sao?
Câu hỏi 2: Phần mềm ở các trạm ATM (rút tiền tự động) có phải là phần mềm trực tuyến không?
Vận dụng
Câu hỏi 1: Em hãy tìm hiểu trên Internet và cho biết tên một số phần mềm đồ họa nguồn mở và một số phần mềm đồ họa thương mại.
Câu hỏi 2: Nói chung, các môi trường lập trình trên ngôn ngữ Python đều không có chức năng biên dịch để chuyển mã nguồn thành mã máy. Các chương trình Python đều ở dạng mã nguồn. Liệu có thể coi mọi phần mềm viết bằng Python đều là phần mềm nguồn mở hay không?
——————————-
Bài tiếp theo: Tin học 11 Kết nối tri thức bài 4
Trên đây TaiLieuViet.vn vừa gửi tới bạn đọc bài viết Tin học 11 Kết nối tri thức bài 3: Phần mềm nguồn mở và phần mềm chạy trên Internet. Mong rằng qua bài viết này bạn đọc có thể học tập tốt hơn môn Tin học 11 Kết nối tri thức. Mời các bạn cùng tham khảo thêm tại mục Toán 11 Kết nối tri thức, Ngữ văn 11 Kết nối tri thức.
