Soạn bài lớp 12: Ông già và biển cả do Ernest Hemingway sáng tác được TaiLieuViet sưu tầm và giới thiệu với các bạn để tham khảo giúp học tập tốt môn Ngữ Văn lớp 12 chuẩn bị cho bài giảng của học kỳ 2 sắp tới đây của mình.
- Bài giảng Ông Già Và Biển Cả
- Giáo án Ông già và biển cả
- Phân tích đoạn trích Ông già và biển cả của nhà văn Hê-minh-uê
- Soạn bài lớp 12: Rèn luyện kĩ năng mở bài, kết bài trong bài văn nghị luận
1. Soạn bài Ông già và biển cả mẫu 1
1.1. Vài nét chung
1. Ernest Hemingway (1899 – 1961)
- Nhà văn Mĩ để lại dấu ấn sâu sắc trong văn xuôi hiện đại phương Tây và góp phần đổi mới lối viết truyện, tiểu thuyết của nhiều thế hệ nhà văn trên thế giới.
- Những tiểu thuyết nổi tiếng của Hemingway: Mặt trời vẫn mọc (1926), Giã từ vũ khí (1929), Chuông nguyện hồn ai (1940).
- Truyện ngắn của Hemingway được đánh giá là những tác phẩm mang phong vị độc đáo hiếm thấy. Mục đích của nhà văn là “viết một áng văn xuôi đơn giản và trung thực về con người”.
2. Ông già và biển cả (The old nam and the sea)
- Được xuất bản đầu tiên trên tạp chí Đời sống.
- Tác phẩm gây được tiếng vang lớn và hai năm sau Hemingway được trao giải Nô-ben.
- Tóm tắt tác phẩm SGK.
- Tác phẩm tiểu biểu cho lối viết “tảng băng trôi”: dung lượng câu chữ ít nhưng “khoảng trống” được tác giả tạo ra nhiều, chúng có vai trò lớn trong việc tăng các lớp nghĩa cho văn bản (tác giả nói rằng tác phẩm lẽ ra dài cả 1000 trang nhưng ông đã rút xuống chỉ còn bấy nhiêu thôi).
3. Đoạn trích
- Đoạn trích nằm ở cuối truyện.
- Đoạn trích kể về việc chinh phục con cá kiếm của ông lão Xan-ti-a-gô. Qua đó, người đọc cảm nhận được nhiều tầng nghĩa, đặc biệt là vẻ đẹp của con người trong việc theo đuổi ước mơ giản dị nhưng rất to lớn của đời mình và ý nghĩa biểu tượng của hình tượng con cá kiếm.
1.2. Đọc hiểu văn bản đoạn trích
1. Hình ảnh ông lão và con cá kiếm
Xan-ti-a-gô là một ông già đánh cá ở vùng nhiệt lưu. Đã ba ngay hai đêm ông ra khơi đánh cá. Khung cảnh trời biển mênh mông chỉ một mình ông lão. Khi thì ông trò chuyện với mây nước, khi thì đuổi theo con cá lớn, khi thì đương đầu với đàn cá mập xông vào xâu xé con cá. Cuối cùng kiệt sức, vào đến bờ thì con cá kiếm chỉ còn trơ lại bộ xương. Câu chuyện đã mở ra nhiều tầng ý nghĩa. Một cuộc tìm kiếm con cá lớn nhất, đẹp nhất đời, hành trình nhọc nhằn dũng cảm của người lao động trong một xã hội vô hình, thể hiện thành công và thất bại của người nghệ sĩ đơn độc khi theo đuổi ước mơ sáng tạo rồi trình bày nó trước mắt người đời…
Đoạn trích có hai hình tượng: ông lão và con cá kiếm. Hai hình tượng mang một vẻ đẹp song song tương đồng trong một tình huống căng thẳng đổi lập:
- Con cá kiếm mắc câu bắt đầu những vòng lượn “vòng tròn rất lớn”, “con cá đã quay tròn”. Nhưng con cá vẫn chậm rãi lượn vòng. Những vòng lượn được nhắc lại rất nhiều lần gợi ra được vẻ đẹp hùng dũng, ngoan cường của con cá trong cuộc chiến đấu ấy.
- Ông lão ở trong hoàn cảnh hoàn toàn đơn dộc, “mệt thấu xương”, “hoa mắt”, vẫn kiên nhẫn vừa thông cảm với con cá nhưng phải khuất phục nó.
- Cuộc chiến đấu đã tới chặng cuối, hết sức căng thẳng nhưng cũng hết sức đẹp đẽ. Hai đối thủ đều dốc sức tấn công và dốc sức chống trả. Cảm thấy chóng mặt và choáng váng nhưng ông lão vẫn ngoan cường “ta không thể tự chơi xỏ mình và chết trước một con cá như thế này được” lão nói. Ông lão cảm thấy “một cú quật đột ngột và cú nảy mạnh ở sợi dây mà lão đang níu bằng cả hai tay”. Lão hiểu con cá cũng đang ngoan cường chống trả. Lão biết con cá sẽ nhảy lên, lão mong cho điều đó đừng xảy ra “đừng nhảy, cá” lão nói, nhưng lão cũng hiểu “những cú nhảy để nó hít thở không khí”. Ông lão nương vào gió chờ “lượt tới nó lượn ra, ta sẽ nghỉ”. “Đến vòng thứ ba, lão lần đầu tiên thấy con cá”. Lão không thể tin nổi vào độ dài của nó “không” lão nói, “nó không thể lớn như thế được”. Những vòng lượn của con cá hẹp dần. Nó đã yếu đi nhưng nó vẫn không khuất phục, lão nghĩ: “Tao chưa bao giờ thấy ai hùng dũng, duyên dáng, bình tĩnh, cao thượng hơn mày”. Ông lão cũng đã rất mệt, có thể sụp xuống bất kì lúc nào. Nhưng ông lão luôn nhủ “mình sẽ cố thêm lần nữa”. Dồn hết mọi đau đớn và những gì còn lại của sức lực và lòng kiêu hãnh, lão mang ra để đương đầu với cơn hấp hối của con cá. Ông lão nhấc cao ngọn giáo phóng xuống sườn con cá “cảm thấy mũi sắt cắm phập vào, lão tì người lên ấn sâu rồi dồn hết trọng lực lên cán dao”. Đây là đòn đánh quyết định cuối cùng để tiêu diệt con cá. Lão rất tiếc khi phải giết nó, nhưng vẫn phải giết nó.
- Khi ấy con cá, mang cái chết trong mình, sực tỉnh phóng vút lên khỏi mặt nước phô hết tầm vóc khổng lồ, vẻ đẹp và sức lực của nó. Cái chết của con cá cũng bộc lộ vẻ đẹp kiêu dũng hiếm thấy, cả ông lão và con cá đều là kì phùng địch thủ. Họ xứng đáng là đối thủ của nhau.
- Nhà văn miêu tả vẻ đẹp của con cá cũng là để đề cao vẻ đẹp của con người. Đối tượng chinh phục càng cao cả, đẹp đẽ thì vẻ đẹp của con người đi chinh phục càng được tôn lên. Cuộc chiến đấu gian nan với biết bao thử thách đau đớn đã tôn vinh vẻ đẹp của người lao động: giản dị và ngoan cường thực hiện bằng ước mơ của mình.
2. Nội dung tư tưởng của đoạn trích
Hình tượng con cá kiếm được phát biểu trực tiếp qua ngôn từ của ngườ kể chuyện, đặc biệt là những lời trò chuyện của ông lão với con cá, ta thấy ông lão coi nó như một con người. Chính thái độ đặc biệt, khác thường này đã khiến con cá thành “nhân vật” chính thứ hai bên cạnh ông lão, ngang hàng với ông. Con cá kiếm mang ý nghĩa biểu tượng. Nó là đại diện cho hình ảnh thiên nhiên, tiêu biểu cho vẻ đẹp, tính chất kiêu hùng vĩ đại của tự nhiên. Trong mối quan hệ phức tạp của thiên nhiên với con người không phải lúc nào thiên nhiên cũng là kẻ thù. Con người và thiên nhiên vừa là bạn vừa là đối thủ. Con cá kiếm là biểu tượng của ước mơ vừa bình thường giản dị nhưng đồng thời cũng rất khác thường, cao cả mà con gnười ít nhất từng theo đuổi một lần trong đời.
3. Nghệ thuật đoạn trích
Đặc diểm ngôn ngữ kẻ chuyện trong tác phẩm Ông già và biển cả của Hemingway có ngôn ngữ của người kể chuyện và ngôn ngữ trực tiếp của ông già được thể hiện bằng: “lão nghĩ…”, “lão nói…”.
Ngôn ngữ của người kể chuyện tường thuật khách quan sự việc.
Lời phát biểu trực tiếp của ông lão: đây là ngôn từ trực tiếp của nhân vật. Có lúc nó là độc thoại nội tâm. Nhưng trong đoạn văn trích nó là đối thoại. Lời đối thoại hướng tới con cá kiếm: “Đừng nhảy, cá”, láo nói. “Đừng nhảy”.
“Cá ơi”, ông lão nói “cá này, dẫu sao thì mày cũng sẽ chết. Mày muốn tao cùng chết nữa à?”.
“Mày đừng giết tao, cá à”, ông lão nghĩ “mày có quyền làm thế”. “Tao chưa từng thấy bất kỳ ai hùng dũng, duyên dáng, bình tĩnh, cao thượng hơn mày người anh em ạ”.
Ý nghĩa của lời phát biểu trực tiếp:
- Đưa người đọc như đang trực tiếp chứng kiến sự việc.
- Hình thức đối thoại này chứng tỏ Xan-ti-a-gô coi con cá kiếm như một con người.
- Nội dung đối thoại cho thấy ông lão chiêm ngưỡng nó, thông cảm với nó và cảm thấy nuối tiếc khi tiêu diệt nó.
- Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.
- Ý nghĩa biểu thượng của con cá kiếm.
- Vẻ đẹp của con người trong hành trình theo đuổi và đạt được ước mơ của mình.
1.3. Tổng kết
Đoạn văn tiểu biểu cho phong cách viết độc đáo của Hemingway: luôn đặt con người đơn độc trước thử thách. Con người phải vượt qua thử thách, vượt qua giới hạn của chính mình để đạt được ước mơ khát vọng của mình. Hai hình tượng ông lão và con cá kiếm đều mang ý nghĩa biểu tượng gợi ra nhiều tầng nghĩa của tác phẩm. Đoạn trích tiêu biểu cho nguyên lí “tảng băng trôi” của Ernest Hemingway.
2. Soạn bài Ông già và biển cả mẫu 2
2.1. Tác giả và tác phẩm
– Ông nổi tiếng với nhiều tác phẩm:Mặt trời vẫn mọc (1926), Gĩa từ vũ khí ( 1929), tập truyện đầu tay “Thời đại chúng ta” (1925)
– Ông được tặng giải thưởng Nô ben về văn học năm 1954
2. Tác phẩm
– Tác phẩm ra đời năm 1952
– Truyện được đăng lên tạp chí đời sống và tạo được ấn tượng
– Đoạn trích nằm ở phần gần cuối, cuối chương 7 đầu chương 8 kể về hành trình đuổi bắt con cá kiếm
2.2. Phân tích tác phẩm
Câu 1: (trang 135 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2)
Hình ảnh con cá kiếm được miêu tả lặp đi lặp lại mang nhiều ý nghĩa: con cá kiếm lượn vòng cho thấy ông lão là một người giàu kinh nghiệm giữa biển khơi. Đồng thời hình ảnh này cũng cho thấy sự dũng mãnh, kiên cường không kém gì ông lão của con cá kiếm.
Câu 2: (trang 135 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2)
– Ông lão huy động mọi giác quan vào cuộc chiến:
+ Thị giác: đoán hướng con cá bơi
+ Xúc giác: cảm nhận mọi cử động của con cá
– Sắp xếp theo trình tự chinh phục con cá.
Câu 3: (trang 135 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2)
+ Lời thoại gần gũi: đừng nhảy, cá ơi, người anh em…. => coi con cá như một con người
+ Chiêm ngưỡng vẻ đẹp của con cá kiếm, thán phục hành động chấp nhận cuộc chiến
– Mối quan hệ của ông lão và con cá:
+ người câu – con mồi
+ đối thủ
+ người bạn
+ người thưởng thức cái đẹp – cái đẹp
Câu 4: (trang 135 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2)
– Con cá trước khi chết:
+ đẹp, to lớn, màu tím hồng
+ kiên cường, mang vẻ đẹp kì vĩ
– Con cá sau khi chết:
+ cố vùng vẫy, không chấp nhận cía chết
+ con cá trắng bạc, thẳng đơ, bồng bềnh trôi theo sóng
2.3. Luyện tập
Câu 1: (trang 135 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2)
– Ý nghĩa của lời phát biểu trực tiếp: Giups người đọc dễ hình dung được sự việc đang diễn ra. Chứng tỏ ông lão coi cá kiếm như con người
– Hình tương ông lão và con cá kiếm mang tính biểu tượng
Câu 2: (trang 135 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2)
– Nhan đề “ông lão và biển cả” tạo sự cân xứng đối lập:
+ con người nhỏ bé >< biển=”” cả=”” bao=””>
+ con người hữu hạn >< biển=”” cả,=”” thiên=”” nhiên=”” vô=””>
+ con người và tự nhiên cùng sinh sống tồn tại hài hòa với nhau
Trên đây TaiLieuViet.vn đã giới thiệu tới bạn đọc tài liệu: Soạn bài Ông già và biển cả. Để có kết quả cao hơn trong học tập, TaiLieuViet xin giới thiệu tới các bạn học sinh tài liệu Đề thi học kì 1 lớp 12, Soạn văn 12, Soạn bài lớp 12, Học tốt Ngữ văn 12, Tài liệu học tập lớp 12 mà TaiLieuViet tổng hợp và đăng tải.
Để học tốt môn Ngữ văn 12 và tác phẩm Ông già và biển cả, mời các bạn tham khảo thêm:
- Soạn bài lớp 12
- Soạn Văn Lớp 12 (ngắn nhất)
- Phân tích đoạn trích Ông già và biển cả của nhà văn Hê-minh-uê
