Soạn bài môn Ngữ văn lớp 12: Chiếc thuyền ngoài xa do Nguyễn Minh Châu sáng tác được TaiLieuViet sưu tầm và giới thiệu với các bạn để tham khảo. Soạn văn bài Chiếc thuyền ngoài xa này sẽ giúp học tập tốt môn Ngữ Văn lớp 12 chuẩn bị cho bài giảng của học kỳ 2 sắp tới đây của mình.
TaiLieuViet.vn xin gửi tới bạn đọc bài viết Soạn bài lớp 12: Chiếc thuyền ngoài xa để bạn đọc cùng tham khảo. Bài viết dưới đây sẽ đi giới thiệu đôi nét về tác giả cũng như tác phẩm, tìm hiểu bố cục và đi sâu vào tác phẩm hơn và cuối cùng là tổng kết. Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết tại đây.
- Tóm tắt tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu
- Phân tích tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu
- Soạn bài lớp 12: Một người Hà Nội
- Soạn bài lớp 12: Vợ nhặt
- Giáo án Chiếc thuyền ngoài xa
- Phân tích hình ảnh chiếc thuyền trong tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu
CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA
NGUYỄN MINH CHÂU
1. Soạn bài Chiếc thuyền ngoài xa mẫu 1
1.1. Tìm hiểu chung về tác giả và tác phẩm chiếc thuyền ngoài xa
1. Tác giả
- Nguyễn Minh Châu (1930 – 1989), quê ở làng Thơi, xã Quỳnh Hải (nay là xã Sơn Hải), huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Ông “thuộc trong số những nhà văn mở đường tinh anh và tài năng nhất của văn học ta hiện nay”
- Sau 1975, khi văn chương chuyển hướng khám phá trở về với đời thường, Nguyễn Minh Châu là một trong số những nhà văn đầu tiên của thời kì đổi mới đã đi sâu khám phá sự thật đời sống ở bình diện đạo đức thế sự. Tâm điểm những khám phá nghệ thuật của ông là con người trong cuộc mưu sinh, trong hành trình nhọc nhằn kiếm tiền hạnh phúc và hoàn thiện nhân cách.
- Tác phẩm chính (SGK)
2. Truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa
- Truyện in đậm phong cách tự sự – triết lí của Nguyễn Minh Châu, rất tiêu biểu cho hướng tiếp cận đời sống từ góc độ thế sự của nhà văn ở giai đoạn sáng tác thứ hai.
- Truyện ngắn lúc đầu được in trong tập Bến quê (1985), sau được nhà văn lấy làm tên chung cho một tuyển tập truyện ngắn (in năm 1987).
1.2. Đọc – hiểu văn bản Chiếc thuyền ngoài xa
1. Bố cục
Truyện chia làm 2 đoạn lớn:
- Đoạn 1: (Từ đầu đến “chiếc thuyền lới vó đã biết mất”). Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh.
- Đoạn 2: (Còn lại): Câu chuyện của người đàn bà làng chài.
2. Phát hiện thứ nhất đầy thơ mộng của người nghệ sĩ nhiếp ảnh
- “Trước mặt tôi là một bức tranh mực tàu… tôi tưởng chính mình vừa khám phá thấy cái chân lí của sự hoàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”.
- Đôi mắt tinh tường, “nhà nghề” của người nghệ sĩ đã phát hiện vẻ đẹp “trời cho” trên mặt biển mờ sương, vẻ đẹp mà cả đời bấm máy anh chỉ gặp một lần. Người nghệ sĩ cảm thấy hạnh phúc – đó là niềm hạnh phúc của khám phá và sáng tạo, của sự cảm nhận cái đẹp tuyệt diệu . Trong hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa giữa biển trời mờ sương, anh đã cảm nhận cái đẹp toàn bích, hài hoà, lãng mạn của cuộc đời, thấy tâm hồn mình được thanh lọc.
3. Phát hiện thứ hai đầy nghịch lí của người nghệ sĩ nhiếp ảnh
- Người nghệ sĩ đã tận mắt chứng kiến: từ chiếc thuyền ngư phủ đẹp như trong mơ bước ra một người đàn bà xấu xí, mệt mỏi và cam chịu; một lão đàn ông thô kệch, dữ dằn, độc ác, coi việc đánh vợ như một phương cách để giải toả những uất ức, khổ đau… Đây là hình ảnh đằng sau cái đẹp “toàn bích, toàn thiện” mà anh vừa bắt gặp trên biển. Nó hiện ra bất ngờ, trớ trêu như trò đùa quái ác của cuộc sống.
- Chứng kiến cảnh người đàn ông đánh vợ một cách vô lí và thô bạo, Phùng đã “kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu…. vứt chiếc máy ảnh xuống đất, chạy nhào tới”. Hành động đó nói lên nhiều điều.
4. Câu chuyện của của người đàn bà ở toà án huyện
Là câu chuyện về sự thật cuộc đời, nó giúp những người như Phùng, Đẩu hiểu rõ nguyên do của những điều tưởng như vô lí. Nhìn bề ngoài, đó là người đàn bàn quá nhẫn nhục, cam chịu, bị đánh đập… mà vẫn nhất quyết gắn bó với lão chồng vũ phu. Nhưng tất cả đều xuất phát từ tình thương vô bờ đối với những đứa con. Trong đau khổ triền miên, người đàn bà ấy vẫn chắt lọc những niềm hạnh phúc nhỏ nhoi….
Qua câu chuyện của người đàn bà làng chài, tác giả giúp người đọc hiểu rõ: không thể dễ dãi, đơn giản trong việc nhìn nhận mọi sự việc, hiện tượng của đời sống.
5. Về các nhân vật trong truyện
- Về người đàn bà vùng biển: Tác giả gọi một cách phiếm định “người đàn bà”. Điều tác giả gây ấn tượng chính là số phận của chị. Ngoài 40, thô kệch, mặt rỗ, xuất hiện với “khuôn mặt mệt mỏi”, người đàn bà gợi ấn tượng về một cuộc đời nhọc nhằn, lam lũ, nhiều cay đắng. Bà thầm lặng chịu mọi đau đớn khi bị chồng đánh không kêu một tiếng, không chống trả, không trốn chạy, “tình thương con cũng như nỗi đau, sự thâm trầm trong cái việc hiểu thấu các lẽ đời hình như mụ chẳng để lộ ra bên ngoài”…. – Một sự cam chịu đáng chia sẻ, cảm thông. Thấp thoáng trong người đàn bà ấy là bóng dáng bao người phụ nữ Việt Nam nhân hậu, bao dung, giàu lòng vị tha.
- Về người đàn ông độc ác: Cuộc sống đói nghèo đã biến “anh con trai” cục tính nhưng hiền lành xưa kia thành một người chồng vũ phu. Lão đàn ông “mái tóc tổ quạ”, “chân chữ bát”, “hai con mắt đầy vẻ độc dữ vừa là nạn người của cuộc sống khốn khổ, vừa là thủ phạm gây nên bao đau khổ cho người thân của mình. Phải làm sao để nâng cao cái phần thiện, cái phần người trong những kẻ thô bạo ấy.
- Chị em thằng Phác: Bị đẩy vào tình thế khó xửa khi ở trong hoàn cảnh ấy. Chị thằng Phác, một cô bé yếu ớt mà can đảm, đã phải vật lộn để tước con dao trên tay thằng em trai, ngăn em làm việc trái luân thường đạo lí. Cô bé là điểm tựa vững chắc của người mẹ đáng thương, cô đã hành động đúng khi cản được việc làm dại dột của đứa em, lại biết chăm sóc, lo toan khi mẹ phải đến toà án huyện. Thằng Phác thương mẹ theo kiểu một cậu bé con còn nhỏ, theo cái cách một đứa con trai vùng biển. Nó “lặng lẽ đưa mấy ngón tay khẽ sờ trên khuôn mặt người mẹ, như muốn lau đi những giọt nước mắt chứa đầy trong những nốt rỗ chặng chịt”, “nó tuyên bố với các bác ở xưởng đóng thuyền rằng nó còn có mặt ở dưới biển này thì mẹ nó không bị đánh”. Hình ảnh thằng Phác khiến người đọc cảm động bởi tình thương mẹ dạt dào.
- Người nghệ sĩ nhiếp ảnh: Vốn là người lính thường vào sinh ra tử, Phùng căm ghét mọi sự áp bức, bất công, sẵn sàng làm tất cả vì điều thiện, lẽ công bằng. Anh xúc động ngỡ ngàng trước vẻ đẹp tinh khôi của thuyền biển lúc bình minh. Một người nhạy cảm như anh tránh sao khỏi nỗi tức giận khi phát hiện ra sự bạo hành của cái xấu, cái ác ngay sau cảnh đẹp huyền ảo trên biển. Hơn bao giờ hết, Phùng hiểu rõ: trước khi là một nghệ sĩ biết rung động trước cái đẹp, hãy làm ột người biết yêu ghét vui buồn trước mọi lẽ đời thường tình, biết hành động để có một cuộc sống xứng đáng với con người.
6. Cách xây dựng cốt truyện độc đáo
Trong tác phẩm, đó là sự kiện Phùng chứng kiến lão đàn ông đánh vợ một cách tàn bạo. Trước đó, anh nhìn đời bằng con mắt của người nghệ sĩ rung động, say mê trước vẻ đẹp huyền ảo – thơ mộng của thuyền biển. Trong giây phút tâm hồn thăng hoa những cảm xúc lãng mạn, Phùng phát hiện ra hiện thực nghiệt ngã của đôi vợ chồng bước ra từ con thuyền “thơ mộng” đó.
Tình huống đó được lặp lại lần nữa: bên cạnh hình ảnh người đàn bà nhẫn nhục chịu đựng “đòn chồng”, Phùng còn được chứng kiến phản ứng của chị em thằng Phác trước sự hung bạo của cha đối với mẹ. Từ đó, trong người nghệ sĩ đã có sự thay đổi cách nhìn đời. Anh thấy rõ những cái ngang trái trong gia đình thuyền chài, hiểu sâu thêm tính chất người đàn bà, chị em thằng Phác, hiểu thêm người đồng đội (Đầu) và hiểu thêm chính mình.
Ý nghĩa: Nguyễn Minh Châu đã xây dựng được tình huống mà ở đó bộc lộ mọi mối quan hệ, bộc lộ khả năng ứng xử, thử thách phẩm chất, tính cách, tạo ra những bước ngoặt trong tư tưởng, tình cảm và cả trong cuộc đời nhân vật. Tình huống truyện mang ý nghĩa khám phá, phát hiện đời sống.
7. Ngôn ngữ nghệ thuật của tác phẩm
- Ngôn ngữ người kể chuyện: Thể hiện qua nhân vật Phùng, sự hóa thân của tác giả. Chọn người kể chuyện như thế đã tạo ra một điểm nhìn trần thuật sắc sảo, tăng cường khả năng khám phá đời sống, lời kể trở nên khách quan, chân thật, giàu sức thuyết phục.
- Ngôn ngữ nhân vật: Phù hợp với đặc điểm tính cách của từng người.
1.3. Tổng kết Chiếc thuyền ngoài xa
Vẻ đẹp của ngòi bút Nguyễn Minh Châu là vẻ đẹp toát ra từ tình yêu tha thiết đối với con người. Tình yêu ấy bao hàm cả khát vọng tìm kiếm, phát hiện, tôn vinh những vẻ đẹp con người còn tiềm ẩn, những khắc khoải, lo âu trước cái xấu, cái ác. Đó cũng là vẻ đẹp của một cốt cách nghệ sĩ mẫn cảm, đôn hậu, điềm đạm chiêm nghiệm lẽ đời để rút ra những triết lí nhân sinh sâu sắc. Chiếc thuyền ngoài xa là một trong số rất nhiều tác phẩm của Nguyễn Minh Châu đã đặt ra những vấn đề có ý nghĩa với mọi thời, mọi người.
2. Soạn bài Chiếc thuyền ngoài xa mẫu 2
2.1. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
– Nguyễn Minh Châu (1930 – 1989) sinh ra ở Nghệ An
– Năm 1950, ông ra nhập vào quân ngũ
– Ông được biết đến là một trong những cây bút đi đầu của văn học Việt Nam thời kì đổi mới.
– Năm 2000, ông được nhận giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
2. Tác phẩm
Truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa in đậm văn phong của Nguyễn Minh Châu. Với ngôn giản dị, gần gũi. Kể lại chuyến đi thực tế của một nhiếp ảnh gia tên Phùng và những triết lí sâu sắc của ông về nghệ thuật và cuộc đời.
2.2. Phân tích tác phẩm
Câu 1: (trang 78 SGK ngữ văn 12 tập 2)
Vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa trong buổi sớm mờ sương:
+ mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa, pha đôi chút hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào… đây là một bức tranh đẹp với ánh sáng và màu sắc, đường nét hài hòa.
Câu 2: (trang 78 SGK ngữ văn 12 tập 2)
Anh nghệ sĩ chứng kiến và có thái độ trước những gì diễn ra ở gia đình hàng chài là: đầu tiên anh chết lặng đến kinh ngạc, hụt hẫng, bàng hoàng,há hốc mồm ra nhìn, vứt chiếc máy ảnh đến can thiệp.
=> anh trăn trở, lo âu về thân phận con người
Câu 3: ( trang 78 SGK ngữ văn 12 tập 2)
– Câu chuyện của người đàn bà ở tòa án huyện cho thấy, bà là một người giàu lòng vị tha và đức hi sinh, hi sinh hạnh phúc của bản thân vì hạnh phúc của các con.
Câu 4: ( trang 78 SGK ngữ văn 12 tập 2)
– Người đàn bà vùng biển:
+ thân hình cao lớn, thô kệch, mụn rỗ mặt, khuôn mặt mệt mỏi tái ngắt
+ cam chịu, nhẫn nhục, yêu thương gia đình, có lòng vị tha và đức hi sinh
– Lão đàn ông độc ác:
+ tấm lưng rộng và cong, mái tóc tổ quạ, chân đi chữ bát, ánh mắt đôc dữ
+ cử chỉ thô bạo, tàn nhẫn, trút giận vào việc đánh vợ
=> nạn nhân của cái nghèo khổ, bạo lực gia đình đáng lên án
– Chị em thằng Phác:
+ chị là cô gái yếu đuối nhưng can đảm
+ em là cậu bé thương mẹ, căm thù cha
=> cảnh đời bất hạnh, éo le.
– Người nghệ sĩ nhiếp ảnh:
+ vốn là người lính
+ là người nghệ sĩ có tâm hồn nhạy cảm, luôn đứng về cái thiện, cái công bằng
Câu 5: ( trang 78 SGK ngữ văn 12 tập 2)
– Cách xây dựng cốt truyện có nét độc đáo: tình huống truyện gần gũi, khám phá và phát hiện ra những điều có trong hiện thực đời sống
Câu 6: ( trang 78 SGK ngữ văn 12 tập 2)
– Ngôn ngữ kể chuyện, người kể là nhân vật Phùng, đây cũng chính là nhân vật hóa thân của tác giả.
– ngôn ngữ nhân vật: phù hợp với tính cách của từng nhân vật
3. Soạn bài chiếc thuyền ngoài xa ngắn nhất
Soạn Câu 1 ngắn nhất
* Phát hiện thứ nhất của người nghệ sĩ :
+ Đang lí húi trú mưa , khi ngước lên bất chợt thấy một chiếc thuyền lưới vó chiếc thẳng vào trước mặt mình.
+ Đó là cảnh đắt trời cho mà suốt cuộc đời nghệ sĩ Phùng chưa bao giờ nhìn thấy.
“Trước mặt tôi là một bức tranh mực tàu…………….một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích”
* Tâm trạng của người nghệ sĩ trước phát hiện ấy:
+ Trở nên bối rối.
+ Khám phá ra vẻ đẹp của đạo đức, chân lý của toàn thiện.
+ Cảm nhận được vẻ đẹp trong ngần của tâm hồn mình trong từng khoảnh khắc.
=> Nghệ thuật làm cho tâm hồn con người trở nên đẹp hơn, hạnh phúc hớn.
Soạn Câu 2 ngắn nhất
* Phát hiện thứ hai của người nghệ sĩ:
+ Chiếc thuyền đến gần bờ, bóng người đàn bà và người đàn ông lội qua quãng phà, tiếng người đàn ông quát mắng, vẻ mặt của hắn ta dữ dội, mắt nhìn vào tấm lưng của người đàn bà xấu xí.
+ Lão đàn ông hùng hổ rút thắt lưng quất tới tấp vào người đàn bà như trút đi cơn giận giữ.
+ Những lời nguyền rủa đầy tàn nhẫn phát ra từ người đàn ông: ‘Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ”.
– Thằng Phác thương mẹ chạy xộc thẳng đánh trả bố.
– Người mẹ ôm con lại rồi buông ra, chắp tay vái lạy cầu xin trong vội vã.
* Tâm trạng của Phùng lúc ấy:
+ Trong phút chốc cứ đờ đẫn ra, kinh ngạc đến lạ thường.
+ Hành động: vứt máy ảnh, chạy nhào tới.
⇒ Người nghệ sĩ cay đắng nhận ra thực tại phũ phàng, khuất lấp sau bức ảnh toàn bích hoàn mỹ kia lại là sự thật đầy đau đớn đang diễn ra: bạo lực gia đình, sự tồn tại giữa đẹp – xấu vẫn hiện diện trong cuộc sống.
Soạn Câu 3 ngắn nhất
* Câu chuyện của người đàn bà trong toà án huyện nhằm nói lên nhiều điều:
+ Hạnh phúc đến từ sự bao dung, yêu thương, hạnh phúc đôi khi chỉ là những điều nhỏ bé, đơn giản trong cuộc sống.
+ Nghệ thuật phải luôn luôn gắn với đời sống, phải phục vụ đời sống và phản ánh đời sống.
+ Phải biết nhìn nhận cuộc sống thật đa chiều, tránh cái nhìn phiến diện.
– Người nghệ sĩ phải có trách nhiệm với tác phẩm của mình.
Soạn Câu 4 ngắn nhất
a. Người đàn bà hàng chài:
+ Vốn là con một gia đình khá giả nhưng không may vì bệnh mà vẻ mặt trở nên xấu xí vì rỗ -> lấy người đàn ông và sinh con -> cuộc sống dần khó khăn -> chịu đựng, y sinh.
+ Luôn yêu gia đình và yêu thương con hết mực, luôn bảo vệ con cái.
+ Bao dung, thứ tha cho tất cả những thô lỗ, nhẫn tâm của chồng vì các con, vì gia đình cần một người đàn ông chèo chống.
+ Hạnh phúc trong cảm nhận của người đàn bà thật bình dị, đó là những bữa cơm quây quần, là những lần thấy con vui vẻ, ăn no….
=> Một người phụ nữ cam chịu, giàu đức hi sinh, yêu thương gia đình.
b. Lão đàn ông độc ác
– Xuất thân: vốn là người đàn ông hiền lành nhưng dễ nóng nảy, cục tính
– Ngoại hình: chân đi chữ bát; mái tóc tổ quạ; tấm lưng rộng; lông mày cháy vì nắng; cặp mắt dữ dội=> ngoại hình in hằn vẻ khắc khổ.
– Hành động: đánh vợ => giải tỏa sự bực tức và áp lực nghèo đói=> sai trái.
⇒ Gây đau khổ lên chính người mình yêu-> nạn nhân của cái đói.
c. Chị em thằng Phác:
những đứa trẻ, những người con phải chịu đựng sự tàn nhẫn của bố mỗi ngày.
– Chị thằng Phác: ngăn cản em đánh bố.
– Thằng Phác: người con hiếu thảo, giàu tình cảm, thương mẹ, căm thù người cha nhẫn tâm.
⇒ Tuổi thơ bất hạnh của những đứa trẻ khi chứng kiến đòn roi của bố gây ra cho mẹ.
d. Nghệ sĩ nhiếp ảnh
– Từng đi lính.
– Nghệ sĩ yêu cái đẹp, nhạy cảm với cái đẹp.
– Căm ghét sự bất công, hướng thiện, làm điều tốt.
– Phùng phát hiện và nhận ra được sứ mệnh cao cả của nghệ thuật chân chính.
– Hiểu hơn về cuộc sống.
Soạn Câu 5 ngắn nhất
Cách xây dựng cốt truyện:
– Tạo nên những tình huống vô cùng nghịch lý, mâu thuẫn nhau để làm nổi bật tình huống nhận thức:
+ Cảnh đẹp toàn bích >< Cuộc đời xấu xa, nghiệt ngã
+ Cậu con trai yêu mẹ >< Cậu con trai ghét bố
+ Người vợ chịu đòn roi >< Không chịu li hôn
Soạn Câu 6 ngắn nhất
– Ngôn ngữ: giản dị, thể hiện tính cách, tâm lí nhân vật.
– Lời kể khách quan, chân thành
– Giọng điệu mang tính chiêm nghiệm, triết lí sâu sắc
Trên đây TaiLieuViet.vn vừa giới thiệu tới các bạn Soạn bài lớp 12: Chiếc thuyền ngoài xa, mong rằng qua bài viết này các bạn có thể học tập tốt hơn môn Ngữ văn 12. Mời các bạn cùng tham khảo thêm kiến thức các môn Toán 12, Tiếng Anh 12, đề thi học kì 1 lớp 12, đề thi học kì 2 lớp 12…
Đề thi THPT Quốc Gia được tải nhiều
- Bộ đề thi thử THPT Quốc gia 2020 môn Toán
- Bộ đề thi thử THPT Quốc Gia 2020 môn Văn
- Bộ đề thi thử THPT Quốc Gia 2020 môn Anh
- Bộ đề thi thử THPT Quốc Gia 2020 môn Lý
- Bộ đề thi thử THPT Quốc Gia 2020 môn Hóa
- Bộ đề thi thử THPT Quốc Gia 2020 môn Sinh
- Bộ đề thi thử THPT Quốc Gia 2020 môn Sử
- Bộ đề thi thử THPT Quốc Gia 2020 môn Địa
- Bộ đề thi thử THPT Quốc Gia 2020 môn GDCD
