Phân tích đoạn 1 Tây Tiến 

Phân tích đoạn 1 Tây Tiến là tài liệu được đội ngũ giáo viên của TaiLieuViet biên soạn chi tiết, cụ thể để các em học sinh lớp 12 hiểu, nắm rõ nội dung từng phần của bài và có bài làm mẫu để các em tham khảo, mở rộng vốn từ, các viết văn của mình.

1. Dàn ý Phân tích đoạn 1 Tây Tiến

1. Mở bài

Giới thiệu nhà thơ Quang Dũng và bài thơ Tây Tiến. (Quang Dũng là nhà thơ với giọng thơ phóng khoáng, trẻ trung, tươi mới. Và giọng thơ ấy được thể hiện rõ trong bài thơ Tây tiến).

2. Thân bài

a. Khổ thơ đầu

“Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!
Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi.”

Câu cảm thán thể hiện sự tiếc nuối của tác giả về những ngày cùng binh đoàn Tây Tiến.

“nhớ chơi vơi”: trơ trọi, cô độc, mỗi nhớ vô định luôn thường trực.

Từ biểu cảm “ơi” + từ láy chơi vơi: âm hưởng tha thiết, ngân vang mãi trong lòng người.

→ Nỗi nhớ da diết, trào dâng, tha thiết vang lên bao trùm cả không gian và thời gian.

“Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi,
Mường Lát hoa về trong đêm hơi.”

“Sài Khao, Mường Lát” là những địa danh mà binh đoàn đặt chân qua gợi những kỉ niệm về một vùng núi cao, sương mờ → không gian thơ mộng, trữ tình.

“Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm,
….………………………………………
Nhà ai Pha Luông, mưa xa khơi.”

“khúc khuỷu, thăm thẳm” gợi sự hiểm trở, gian nan của thiên nhiên.

“heo hút cồn mây” gợi độ cao của núi và độ sâu của dốc, vắng lặng, hoang vu.

“ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống” diễn tả độ gập ghềnh, trắc trở của rừng núi giúp bạn đọc hình dung ra khó khăn, gian khổ mà người chiến sĩ Tây Tiến phải trải qua.

“Pha Luông, mưa xa khơi” đứng ở trên cao phóng ánh nhìn ra xa, thu vào tầm mắt của người lính Tây Tiến là cảnh làng xóm Pha Luông mờ ảo trong lớp sương vô cùng thơ mộng. → Đây là món quà xứng đáng cho những nỗi lực của người chiến sĩ.

“Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bỏ quên đời!”

Những khó khăn, gian khổ đôi khi làm người chiến sĩ nản chí, muốn buông xuôi.

Sự ra đi của những người đồng đội là niềm đau xót cho những người ở lại.

→ Những con người dạt dào tình cảm.

“Chiều chiều oai linh thác gầm thét,
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người.”

Người chiến sĩ ngày đêm đối mặt với nguy hiểm luôn rình rập nơi rừng thiêng nước độc.

Bằng sự hài hước, dí dỏm các chiến sĩ coi những nguy hiểm đó là chỉ là những tiếng gầm thét, những sự “trêu người” bên tai.

“Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi.”

Người chiến sĩ nhớ về ngày mùa ở Mai Châu: những ngày mùa, những gia đình lên khói nấu cơm đầu mùa, những hương vị nếp xôi và cả những cô gái nơi đây.

3. Kết bài

Khẳng định lại giá trị của bài thơ: Tây Tiến đã để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn đọc, nhiều năm tháng qua đi nhưng bài thơ vẫn giữ nguyên giá trị đẹp đẽ của nó và góp phần làm phong phú kho tàng văn học Việt Nam.

2. Phân tích đoạn 1 Tây Tiến mẫu 1

Quan Dũng là một trong số những nhà thơ tiêu biểu của nền thơ ca hiện đại Việt Nam từ sau Cách mạng tháng Tám. Bài thơ Tây Tiến được ông sáng tác khi nhà thơ Quang Dũng đã rời xa đơn vị Tây Tiến của mình một thời gian. Bài thơ là nỗi nhớ da diết chơi vơi của tác giả khi nhớ về những kỉ niệm hành quân cùng đồng đội qua những vùng núi Tây Bắc hiểm trở. Đặc biệt, qua khổ thơ đầu, tác giả đã cho người đọc cảm nhận đưuọc vẻ đẹp núi rừng thiên nhiên Tây Bắc cũng như con đường hành quan gian khổ của những người lính Tây Tiến.

Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi

…

Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói

Mai Châu mùa em thơm nếp xôi.”

Một bài thơ viết về nỗi nhớ Tây Tiến, thế mà hai câu mở đầu của đoạn lại có ý nhắc về “sông Mã” trước nhất. Phải chăng dòng sông Mã uốn quanh nơi đại ngàn Tây Bắc là hình ảnh đã đi sâu vào lòng người chiến sĩ?

“Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi

Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi”

Đây chắc hẳn là nơi đã gắn bó với các anh bằng những kỉ niệm đẹp nhất của thời trai trẻ, nơi mở đường cho những chiến dịch yêu thương, thắp cháy lên ngọn lửa của khát vọng tự do dân tộc hào hùng. Tiếng gọi nơi mái trường xin tạm dừng khép lại, dấu chân ai in dày trên những đỉnh núi cao, băng qua cánh rừng xanh những lá. Đoạn hành trình dài còn đó những gian truân, khó khăn và muôn vàn thử thách. Ở chốn xa, chỉ có tình đồng chí sống mãi, dìu dắt nhau vượt qua ngàn phong ba, bão táp.

Chính những hình ảnh tưởng chừng như bình thường ấy đã khiến các anh phải trở nên “chơi vơi” khi quay đầu nhìn lại. Thông qua cách sử dụng hai từ “chơi vơi” đặc biệt của tác giả, một nỗi nhớ da diết, triền miên được thổ lộ theo cách nhẹ nhàng nhưng khó phai nhất. Tâm tư kia như được khắc trong tim, được vẽ lên đá, tồn tại với thời gian qua nhiều dáng vẻ, hình thù khác nhau. Đồng thời, khi kết hợp cùng với từ cảm thán “ơi” ở câu trên càng nhấn mạnh nên một cảm xúc khó tả, một chút xuyến xao trong lòng của toàn đoàn quân Tây Tiến, trong đó có cả Quang Dũng.

Nếu như hai câu đầu của đoạn thơ sẽ là khúc dạo đầu của hồi ức kỷ niệm thì hai câu thơ tiếp theo có lẽ lại là những miêu tả về đoạn hành trình đã được lưu dấu:

“Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi

Mường Lát hoa về trong đêm hơi”

Giữa những dãy sương mù dày đặc, giữa đêm gió rừng gào thét, đoàn quân vẫn miệt mài đi qua dù đang mỏi mệt, vất vả. Chút lãng mạn, nét đẹp thư sinh vẫn còn đó khi giữa đêm thâu nhận ra được hương hoa rừng lan tỏa. Bên cạnh mùi súng đạn tàn khốc, bên tiếng pháo, tiếng bom ngày đêm vang vọng, món quà nhỏ bé từ thiên nhiên ấy đã được các anh đón nhận thật chân thành nơi dải đất “Mường Lát” phảng phất hương thơm.

“Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm

Heo hút cồn mây súng ngửi trời

Ngàn thước lên cao ngàn thước xuống

Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”

Nối tiếp những cung bậc cảm xúc ở phía trên, việc sử dụng những từ láy có tác dụng gợi hình như: khúc khuỷu, thăm thẳm, heo hút của tác giả đã khắc họa nên bức tranh hành trình hiểm trở thêm phần sắc nét. Con dốc cao sừng sững ngất trời đầy gian nan, cách trở với đường đi quanh co, gập ghềnh khiến cho mỗi con người khi cất bước đi lên gặp nhiều nguy hiểm khôn xiết.

Ấy thế mà, dù băng qua gió, đi trong mây, nét hóm hỉnh của những chàng trai trẻ trong đoàn quân vẫn còn đó. Phải chăng phép nhân hóa “súng ngửi trời” kia của tác giả là minh chứng rõ ràng nhất trong bài thơ? Trước núi rừng hùng vĩ mây phủ quanh năm, giữa bộn bề nguy khó, sinh tử cận kề, tinh thần lạc quan của các anh vẫn luôn được gìn giữ.

Cách gọi “súng ngửi trời” nghe sao thật ngộ nghĩnh, hồn nhiên, nhưng càng gọi lại lại càng thấy thương vô cùng. Thương cho cái gian truân, vất vả, thương cho bao gian khổ, khó khăn của chốn rừng thiêng nước độc mà những người lính trẻ xa nhà phải chịu đựng.

Là “ngàn thước lên cao ngàn thước xuống”, ngẫm phép đối mà mới hay cho cảnh sắc thiên nhiên nơi đất trời Tây Bắc, người ở dưới nhìn lên như chốn tiên lạc xa xăm, kẻ ở trên nhìn xuống mịt mờ mây và sương mù che kín. Những ngọn núi, đồi cao, quanh năm không dấu chân người qua lại, “heo hút”, trùng trùng điệp điệp nay đã có các anh đi qua, mang theo cùng mùi sương vị gió.

Tạm dừng những câu thơ kết hợp nhiều thanh trắc miêu tả cảnh dốc đồi, tác giả đã viết nên một câu thơ với vần bằng xuyên suốt hết câu “Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”. Một thoáng mênh mang đã tái hiện lên giữa cuộc hành quân, khi các anh dừng chân nơi ngọn đèo xa lạ, nhìn thấy bản Pha Luông cùng với những ngôi nhà. Tiếng “nhà” gọi lên nghe chiều bâng khuâng, làm xao xuyến mỗi tâm hồn, một tiếng khẽ thôi nhưng chứa nhiều nỗi man mác khôn nguôi, khó tả. Là vì lẽ đứng trước nơi chốn lạ trông thấy cảnh vật xa xăm mà gần gũi? Hay là vì nỗi nhớ nhà vẫn luôn gìn giữ nơi tim mỗi chàng trai Hà Thành cả một thời thơ dại chưa bao giờ rời xa mảnh đất cố hương?

“Anh bạn dãi dầu không bước nữa

Gục lên súng mũ bỏ quên đời!

Chiều chiều oai linh thác gầm thét

Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người”

Nơi núi rừng Tây Bắc hoang dã, là những ngọn núi ngất trời, những cánh rừng sâu đầy dã thú, con dốc cao sừng sừng cản bước chân người. Hành quân nơi địa hình hiểm trở như thế ranh giới của sự sống và cái chết thật thật mong manh và khó đoán. Đã có các anh phải kiệt sức vì chặng đường khắc nghiệt, gian nan, bỏ lại sau lưng chí hướng, những đồng đội trên đường. Thương những con người “dãi dầu không bước nữa”, để rồi “gục lên súng mũ bỏ quên đời” bởi cái cảnh mưa ngàn, thú dữ, tiếng cọp hoang văng vẳng đêm đêm nơi xứ Mường Hịch, tiếc thác chảy thét gầm trong những chiều hoàng hôn phủ lặng…

Sau những chặng đường dài nguy khó, hai câu thơ cuối kết thúc đoạn một đã khiến người đọc cảm nhận lại được chút ấm áp, dịu nhẹ bên những kỷ niệm chan chứa tình người nơi các anh lính trẻ đi qua:

“Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói

Mai Châu mùa em thơm nếp xôi”

Gác lại phút trắc trở băng rừng, lội suối, các anh dừng lại, ngồi bên nhau quây quần nơi bản làng xa lạ nào đó. Mùi khói bếp xông lên xen lẫn tình đồng đội, đồng chí thiêng liêng, nồng ấm tựa anh em một nhà. Là hương nếp xôi nơi đất Mai Châu đã giữ dấu ân tình, là buổi chuyện trò trong những bữa cơm ngạt thơm vị khói đã làm đậm nên những kỷ niệm không phai, khó mờ.

Chiến tranh đã trôi qua rất lâu, mỗi khi nhìn lại đó là những khoảng lặng, nốt trầm trong ta, để ta thêm biết ơn, thêm tự hào cho những người lính qua đoạn một bài thơ Tây Tiến nói riêng và và các chiến sĩ đã hy sinh vì dân tộc nói chung. Nhưng, với những con người ấy, những con người đã ngã xuống vì tình yêu đất nước thì đó lại là những quãng cao nhất, bản hòa âm phối khí tuyệt vời về tuổi trẻ và cuộc đời trong khúc ca đầy anh hùng của đời mình.

3. Phân tích đoạn 1 Tây Tiến mẫu 2

Hình ảnh người lính là đề tài quen thuộc khơi nguồn cảm hứng cho các nhà văn, nhà thơ. Quang Dũng cũng là một tác giả có đóng góp quan trọng cho thơ văn của chủ đề này qua bài thơ Tây Tiến. Bài thơ chứa đựng những giá trị, ý nghĩa sâu xa, đặc sắc, đặc biệt là đoạn thơ đầu tiên.

Tây Tiến là đơn vị bộ đội thành lập năm 1947 có nhiệm vụ phối hợp với bộ đội Lào bảo vệ biên giới Việt – Lào, địa bàn hoạt động suốt miền núi Tây Bắc từ Châu Mai, Châu Mộc sang Sầm Nứa cho tới miền Tây Thanh Hoá. Cuối năm 1948 Quang Dũng chuyển sang đơn vị khác, bài thơ là những hồi tưởng của ông về thời kì huy hoàng của binh đoàn. Mở đầu bài thơ là nỗi nhớ về ngày xưa cũ:

“Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!
Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi.”

Câu cảm thán thể hiện sự tiếc nuối của tác giả về những ngày cùng binh đoàn Tây Tiến hoạt động, chiến đấu nay đã trôi xa chỉ còn lại kí ức và nỗi nhớ. Nỗi nhớ ấy được khắc họa bằng từ láy “chơi vơi”. Đó là nỗi nhớ lênh đênh, vô định nhưng luôn thường trực trong lòng người chiến sĩ. Không chỉ nhớ những người đồng chí, đồng đội, anh còn nhớ cả rừng núi, nhiên nhiên, những nơi mình đã đặt chân qua. Tất cả luôn thường trực trong kí ức, da diết, ngân vang bao trùm cả không gian và thời gian.

“Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi,
Mường Lát hoa về trong đêm hơi.”

“Sài Khao” là nơi đoàn quân mỏi mòn trong lớp sương mờ dày đặc để đi đến chiến trường; “Mường Lát” gắn với những đêm ẩm ướt đọng đầy hơi nước và hương hoa. Đó là những địa danh mà binh đoàn đi gợi những kỉ niệm về một vùng núi cao, sương mờ, không gian tuy khó khăn, thiếu thốn nhưng cũng vô cùng thơ mộng, trữ tình.

“Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm,
….………………………………………
Nhà ai Pha Luông, mưa xa khơi.”

Từ láy “khúc khuỷu, thăm thẳm” gợi sự hiểm trở của thiên nhiên. Đường hành quân của người chiến sĩ không những dài mà còn gập ghềnh, khúc khuỷu, sâu hun hút chất chứa nhiều nguy hiểm. Bên cạnh đó, người lính còn phải vượt qua những ngọn núi cao, dốc sâu vắng lặng, hoang vu cảm giác mũi súng chạm đến tận trời xanh; cứ thế, lên cao lại xuống thấp vô cùng khó khăn, gian khổ.

Tuy nhiên, sau những gian khổ đó, người chiến sĩ lại nhận về phần thưởng xứng đáng đó là hình ảnh “Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”. Đứng ở trên cao phóng ánh nhìn ra xa, thu vào tầm mắt của mình là cảnh làng xóm Pha Luông mờ ảo trong lớp sương vô cùng thơ mộng hiếm nơi nào có được. Tuy nhiên, bên cạnh vẻ đẹp, sư phấn chấn đó cũng là những nỗi buồn sâu thẳm:

“Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bỏ quên đời!”

Những khó khăn, gian khổ đôi khi làm người chiến sĩ nản chí, muốn buông xuôi. Và cả sự ra đi, hi sinh của những người đồng chí giống như anh em ruột thịt của mình càng làm cho người lính Tây Tiến đau xót. Cùng nhau chung sống, chiến đấu là thế nhưng lại có người ở người đi thử hỏi sao không khỏi buồn rầu? Nhưng không vì thế mà người chiến sĩ buông xuôi, mà đó là minh chứng cho tấm lòng dạt dào tình cảm yêu thương của họ.

“Chiều chiều oai linh thác gầm thét,
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người.”

Từ láy “chiều chiều, đêm đêm” gợi tần suất thường xuyên, liên tục của những gian khó. Người chiến sĩ luôn phải đối mặt với nguy hiểm rình rập nơi rừng thiêng nước độc bằng tiếng cọp, bằng thác dữ có thể cướp đi sinh mạng của họ bất cứ lúc nào. Tuy nhiên, họ chọn cách đối mặt với chứng bằng sự dí dỏm, hài hước bằng cách coi như đó là những lời trêu đùa bên tai để cố gắng, vững tin chiến đấu.

Không chỉ nhớ về khó khăn, gian khổ, người lính Tây Tiến còn nhớ về những kỉ niệm cùng người dân ở vùng đất nơi mình đi qua:

“Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi.”

Người chiến sĩ nhớ về ngày mùa ở Mai Châu, những gia đình lên khói nấu cơm đầu mùa, những hương vị nếp xôi của và cả những cô gái nơi đây. Tất cả đều là những kỉ niệm vô cùng đẹp đẽ, đáng yêu, đáng trân quý.

Đoạn thơ không chỉ khắc họa thành công vẻ đẹp hào hoa, bi tráng của người lính Tây Tiến mà còn mang đến cho bạn đọc cách nhìn mới mẻ về những con người này. Bằng thể thơ tự do, những miêu tả sáng tạo, thú vị, giọng điệu hài hước, vui tươi, nhà thơ đã làm nên một tác phẩm giàu ý nghĩa và đậm tính nhân văn.

Tây Tiến đã mang đến một màu sắc khác lạ góp phần làm phong phú kho tàng thơ văn Việt Nam. Nhiều năm tháng qua đi những tác phẩm vẫn giữ nguyên vẹn giá trị ban đầu của nó và để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng nhiều thế hệ bạn đọc.

4. Phân tích đoạn 1 Tây Tiến mẫu 3

“Tây Tiến” của Quang Dũng có thể coi là một bông hoa tươi nhất trong chùm thơ viết về Bác Hồ trong thơ ca kháng chiến chống Pháp. Bài thơ đã tạo được sức sống vô cùng mạnh mẽ, bền bỉ trong lòng người đọc ngay từ khi nó ra đời. Sức sống ấy là nhờ ngòi bút của Quang Dũng được khơi dậy từ cảm hứng vừa hiện thực vừa lãng mạn khi khắc họa hình tượng người lính vệ quốc như một khúc ca bi tráng vang lên giữa một bản anh hùng ca hào hùng của cả dân tộc trong những năm giữ nước. Hình ảnh người lính với sự đan xen giữa màu sắc hiện thực và lãng mạn đã xuất hiện ngay từ phần đầu của bài thơ, gợi tả vẻ đẹp của những người lính gắn liền với những chặng đường hành quân của họ. Thiên nhiên và con người hòa quyện vào nhau tạo nên sự hùng vĩ của bức tranh cuộc sống, sự kỳ vĩ vĩ đại của con người.

“Tây Tiến”, nói đúng ra là nỗi nhớ da diết và tự hào của Quang Dũng về những người đồng đội trong đoàn quân Tây Tiến, đoàn quân có sứ mệnh từ Hà Nội, Hà Tây tiến thẳng lên Tây Bắc. giải phóng vùng biên giới Việt – Lào, sau đó giúp nước bạn giải phóng thượng Lào, tạo thế an toàn khu cho chiến khu của ta; kể về những năm tháng vô cùng gian khổ nhưng cũng rất hào hùng của đoàn quân Tây Tiến gắn với những vùng đất họ đã đi qua, chiến đấu và chiến thắng. Sau cuộc hành quân dài Tây Tiến, bộ đội được chuyển đổi thành các đơn vị khác. Vì vậy, bài thơ lúc đầu có tựa là “Nhớ Tây Tiến”, sau này đổi thành “Tây Tiến”.

Bài thơ, như một lưu ý cuối cùng, được viết ở Phù Lưu Chanh, một ngôi làng bên bờ sông Đáy. Phải chăng vì thế mà nỗi nhớ Tây Tiến bắt đầu bằng nỗi nhớ về một dòng sông mang âm hưởng rất tha thiết?

“Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!”

Đó là âm vang của hai từ “đi” và từ “ơi” đầy hoài niệm. Nhà thơ dường như để cho tiếng gọi thân thương “Tây Tiến Ơi” vang vọng qua một thời gian khổ nhưng đầy nghĩa tình, đầy hi sinh nhưng cũng đầy hoài niệm, vang vọng đến miền đất xa, vang vọng đến đồng đội. cho dù ở vùng đất xa lạ hay chiến đấu ở các chiến trường khác nhau. “Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi! thấm đẫm biết bao kỉ niệm của Quang Dũng.

Hình ảnh sông Mã mở đầu cho nỗi nhớ Tây Tiến như một lời khẳng định về dư âm hào hùng, bi tráng của “Tháng năm Tây Tiến” không thể nào xóa nhòa trong tâm trí không chỉ của những người lính Tây Tiến mà còn của những người lính khác. người lính Tây Tiến. Sông Mã đã trở thành biểu tượng cho sức mạnh và vẻ đẹp của đoàn quân Tây Tiến. Và Quang Dũng đã để cho dòng sông Mã ấy nhạt nhòa đi, nhưng vẫn chảy suốt bài thơ, để có lúc nó hiện ra như một thác nước ầm ầm hùng vĩ trong buổi chiều muộn, khi lại tràn về với con thuyền, với “Con đò” đong đưa hoa” và cuối cùng hiện lên trọn vẹn trong khúc bi tráng của nó khi “Sông Mã gầm lên khúc độc hành” Và phải chăng sông Mã cũng là dòng sông cảm xúc mà Quang Dũng gửi gắm từ đó? biết bao tự hào, khâm phục và nhớ nhung đồng đội.

14 dòng mở đầu bài thơ là nỗi niềm về người lính Tây Tiến gắn liền với chặng đường hành quân gian khổ của họ. Thiên nhiên được miêu tả vì thế cũng gắn liền với những cuộc hành quân này. Thiên nhiên và con người như hòa quyện vào nhau, như hòa quyện vào nhau. Hành trình hành quân của những người lính Tây Tiến, 14 dòng thơ như những thước phim tư liệu nhưng đầy giá trị nghệ thuật về cuộc sống và chiến đấu của những người lính Tây Tiến.

Trước hết, Quang Dũng đã tạo ra ở Tây Tiến một thiên nhiên vừa hùng vĩ vừa huyền bí, vừa thơ mộng vừa khắc nghiệt để làm nổi bật hình ảnh người lính. Bởi vậy, sau câu thơ như một tiếng gọi tha thiết: “Sông Mã xa rồi Tây Tiến! Là hình ảnh cả một vùng núi rừng bao la như nghiêng mình trong ống kính máy ảnh, như chơi vơi trong nỗi nhớ của Quang Dũng”. Không gian hiện hữu của sự vật, đi vào nỗi nhớ của Quang Dũng “chơi vơi” trở thành không gian của những suy nghĩ, cảm xúc. Từ toàn cảnh “chơi vơi” này một hoài niệm, hoài niệm như ống kính máy ảnh tái hiện những chặng đường đã qua của đoàn quân Tây Tiến với những địa danh, không phải không có sự lựa chọn kỳ diệu, gợi nhiều cảm giác hiểm trở, xa xôi như Sài Khao, Mường Lát, Pha Luông, Mường Hịch, Mai Châu. Những địa danh với độc giả lúc bấy giờ còn huyền bí, hoang sơ, thậm chí cổ kính, khiến Vũ Quần Phương liên tưởng hai chữ “Mường Hịch” nghe như tiếng chân cọp, trong khi hai chữ “Mai Châu” đã ủ sẵn hương nếp rừng, mới biết sức gợi của địa danh có sức lay động trí tưởng tượng của người đọc.

Bức tranh thiên nhiên trong Tây Tiến của Quang Dũng cũng rất đặc sắc bởi nó được tạo nên từ ngôn ngữ tượng hình. Miêu tả thiên nhiên, ta thấy được bước chân dũng cảm của đoàn quân Tây Tiến đang đạp bằng mọi gian khổ mà thiên nhiên thử thách, mọi hiểm nguy mà thiên nhiên đe dọa. Ta không chỉ thấy một Sài Khao mờ sương, một Mường Lát hoa trong đêm mà còn thấy những cung đường quanh co, cheo leo.

“Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi “

Tuy nhiên, cần thấy rằng thơ Quang Dũng có một đặc điểm rất nổi bật và bao trùm, đó là những hình ảnh tương phản có tác dụng nâng đỡ nhau về mặt cảm xúc. Thế là những cái “sườn”, “khúc”, “sâu”, “hút” đã trở nên vô nghĩa trước sự thử thách của thiên nhiên đối với con người. Vì sau những lần thử thách ấy, tôi chợt thấy lòng kiêu hãnh của một người lính. Quang Dũng đã tạo nên một hình ảnh hết sức bất ngờ từ sự tương phản này, hình ảnh “súng ngửi trời”. Từ hình ảnh ấy, người lính hiện lên rất thực, thật với những người lính xuất thân từ sinh viên, trí thức Hà Nội. Đó là hình ảnh hiện lên trong mắt những người lính trẻ thông minh nhưng tinh nghịch, những người lính đã vượt qua bao dốc cao để vươn tới bầu trời, cho súng ngửi trời. Không phải là người lính như những người lính trong đoàn quân Tây Tiến khó có thể liên tưởng từ “mũi súng” với “súng ngửi trời”.

Nhưng trong câu thơ của Quang Dũng, người lính hồn nhiên và lãng mạn, vừa thực, vừa khái quát, vừa giàu ý nghĩa tượng trưng. Thiên nhiên đôi khi hiện lên từ những câu thơ giàu giá trị tượng hình, đỉnh non ngàn thước. Đó là câu thơ:

“Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống”

Nhiều người yêu thích câu thơ này bởi sự ngắt nhịp giữa dòng ngắt câu thơ, tạo nên đỉnh cao nghìn thước. Nhưng thực ra, độ cao ngàn thước ấy được tạo nên từ chính cấu trúc ngữ nghĩa của câu thơ. Nhà thơ đã tạo nên sự tương phản giữa nghìn thước lên và nghìn thước xuống để đứng giữa câu thơ là cả bầu trời của chữ “cao”. Chính cấu trúc ngữ nghĩa đã tạo nên đỉnh cao nghìn thước ở giữa câu thơ. Không chỉ vậy, câu thơ với các từ “lên”, “xuống” còn gợi hình ảnh đoàn quân Tây Tiến vượt qua vách núi dựng đứng. Miêu tả thiên nhiên, Quang Dũng không chỉ nhấn mạnh sự điên cuồng của nó mà còn gợi lên một hình ảnh rất thơ. Bên cạnh sự nguy hiểm của đỉnh núi cao nghìn mét, tiếng thác ầm ầm, mãnh hổ Mường Hịch như trêu ngươi.

“Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”

Lời thơ đầy âm điệu, gợi sự mênh mang xa vắng, chơi vơi. Bản thân sự tương phản của các tông màu gợi lên những cánh cửa chớp trên núi, nhưng nổi bật hơn nữa là sự lãng mạn gợi lên từ một khung cảnh thiên nhiên như vậy. Phải một người lính đầy chất thơ trong tâm hồn mới có thể cảm nhận được vẻ đẹp ấy sau khi vượt dốc, vượt cồn, bước trên đỉnh cao nghìn mét.

Với 14 dòng mở đầu của bài thơ, tuy hình ảnh người lính chỉ thấp thoáng trong thiên nhiên qua lăng kính cận cảnh của Quang Dũng nhưng bài thơ vẫn khắc họa được những nét đẹp rất độc đáo từ ý chí, nghị lực đến đoàn quân Tây Tiến. Hình tượng người lính ở đây cũng mang nhiều màu sắc đan xen từ cảm hứng hiện thực đến cảm hứng lãng mạn, một sự hòa quyện đặc trưng trong thơ Quang Dũng. Hiện thực và lãng mạn luôn hỗ trợ nhau trong từng câu thơ, từng hình ảnh.

Đó là hình ảnh người lính hiện lên như một đoàn quân mệt mỏi, nhưng cũng là một người lính có tâm hồn thơ mộng nên giữa bao nhiêu mỏi mệt vẫn cảm nhận được vẻ đẹp của núi rừng, vẻ đẹp của một “Hoa Mường Lát”. Trong hơi thở của đêm”. Người lính như thả hồn mình vào cõi mộng của đêm giữa núi rừng, tận hưởng hương hoa rừng. Đoàn quân Tây Tiến hành quân qua Mường Lát với đuốc trên tay, như có người nói, nhìn mãi, nhà thơ muốn tô đậm cái tinh tế, cái thi – thơ như một nét đẹp trong tâm hồn người lính.

Mặc dù 14 dòng mở đầu của bài thơ chủ yếu khắc họa một bức tranh thiên nhiên vô cùng hoang sơ, hiểm trở nhưng Quang Dũng muốn từ thiên nhiên ấy làm nổi bật hình ảnh những người lính Tây Tiến với tầm vóc cao lớn. Với ý chí kiên cường, với tâm hồn phơi phới niềm tin, sự lạc quan đã tạo nên sức mạnh vượt qua mọi gian khổ, hy sinh để tiến lên phía trước. Đây là một bài thơ rất độc đáo. Cảm hứng lãng mạn đã làm rực rỡ hình ảnh người lính. Hình tượng nghệ thuật vừa gần gũi với hiện thực, vừa có sự bay bổng trong trí tưởng tượng của người đọc chính bởi chất lãng mạn đó của hồn thơ Quang Dũng.

———————–

Mời các bạn tham khảo thêm các bài viết dưới đây của chúng tôi:

• Bộ đề ôn thi THPT Quốc gia năm 2020 môn Ngữ văn
• 20 đề đọc hiểu thi THPT Quốc gia môn Ngữ văn
• Cách làm bài văn nghị luận xã hội (Dạng tổng hợp)
• Giáo án Tây Tiến

Trên đây TaiLieuViet đã giới thiệu tới các em Phân tích đoạn 1 Tây Tiến. Chắc hẳn qua bài viết bạn đọc đã nắm được những ý chính cũng như trau dồi được nội dung kiến thức của bài viết rồi đúng không ạ? Hi vọng qua bài viết này bạn đọc có thêm nhiều tài liệu để học tập tốt hơn môn Ngữ văn 12 nhé. Để có kết quả cao hơn trong học tập, TaiLieuViet xin giới thiệu tới các em học sinh tài liệu Lý thuyết môn Địa lí lớp 12, Trắc nghiệm Tiếng Anh 12 mới, Chuyên đề Hóa học 12, Giải bài tập Sinh học 12 mà TaiLieuViet tổng hợp và đăng tải.

Chúc các em đạt kết quả cao trong kỳ thi của mình.