TaiLieuViet xin trân trọng giới thiệu bài Lý thuyết Ngữ văn 9: Đoàn thuyền đánh cá được TaiLieuViet tổng hợp và đăng tải. Với tài liệu này sẽ giúp các em nắm chắc tiểu sử và sự nghiệp của tác giả Huy Cận cũng như nắm chắc bố cục của bài từ đó hoàn thiện tốt bài văn phân tích Đoàn thuyền đánh cá. Dưới đây là nội dung chi tiết các em tham khảo nhé
I. Tìm hiểu chung bài thơ Đoàn thuyền đánh cá
1. Tiểu sử tác giả Huy Cận
Huy Cận (1919 – 2005) tên khai sinh là Cù Huy Cận quê ở làng Ân Phú, huyện Hương Sơn sau đó thuộc huyện Đức Thọ (nay là xã Ân Phú, huyện Vũ Quang), tỉnh Hà Tĩnh.
Ông lúc nhỏ học ở quê, sau vào Huế học trung học, đậu tú tài Pháp; rồi ra Hà Nội học trường Cao đẳng Canh nông. Từ năm 1942, ông tham gia phong trào sinh viên yêu nước và Mặt trận Việt Minh, Huy Cận đã tham dự Quốc dân đại hội ở Tân Trào (tháng 8 năm 1945) và được bầu vào Ủy ban Giải phóng (tức Chính phủ Cách mạng lâm thời sau đó). Huy Cận cũng từng cộng tác với nhóm Tự Lực Văn Đoàn.
Sau Cách mạng tháng Tám, ông liên tục tham gia chính quyền cách mạng, giữ nhiều trọng trách khác nhau như: Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Bộ trưởng đặc trách công tác Văn hóa – Nghệ thuật tại Văn phòng Hội đồng Bộ trưởng, kiêm Chủ tịch Ủy ban Trung ương Liên hiệp Văn học nghệ thuật Việt Nam.
2. Sự nghiệp văn học của tác giả Huy Cận
Huy Cận yêu thích thơ ca Việt Nam, thơ Đường và chịu nhiều ảnh hưởng của văn học Pháp. Ông là một trong những tác giả xuất sắc của phong trào Thơ mới.
Mỗi bài thơ của Huy Cận đều mang một phong cách đáng chú ý và có một điểm chung là hàm súc, triết lý. Ông là một đại biểu xuất sắc cho phong trào thơ mới với hồn thơ ảo não.
Sáng tác của Huy Cận trước Cách mạng tháng 8 mang nét sầu não, buồn thương. Còn sau Cách mạng tháng 8 thì lại mang nét tươi vui. Có thể thấy rằng các sáng tác của Huy Cận luôn bám sát hiện thực cuộc sống, thời đại.
Huy Cận có năng lực cảm nhận cuộc sống thật đặc biệt, có thể nghe được từ những biểu hiện tinh vi của tạo vật đến những biến đổi lớn lao trong vũ trụ vô cùng vô tận. Hồn thơ Huy Cận luôn vận động giữa nhiều đối cực: vũ trụ – cuộc đời, sự sống – cái chết, nỗi buồn – niềm vui, hiện thực – lãng mạn.
Huy Cận là nhà thơ lớn, nhà văn hóa lớn tầm cỡ thế giới. Tuy am hiểu nhiều nền văn minh, văn hóa của nhân loại, hồn thơ ông vẫn đậm đà bản sắc dân tộc. Với vốn văn hóa sâu rộng, năng lực xúc cảm, suy nghĩ phong phú và quan điểm nghệ thuật rõ ràng, Huy Cận đã góp vào thi đàn một tiếng thơ có hương sắc riêng, làm rạng rỡ diện mạo tâm hồn dân tộc.
3. Bố cục văn bản Đoàn thuyền đánh cá
Bài thơ được chia làm 3 phần
– Phần 1: Hai khổ đầu: Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi lúc hoàng hôn buông xuống.
– Phần 2: Bốn khổ tiếp: Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển trong một đêm trăng rất đẹp.
– Phần 3: Khổ cuối: Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về khi bình minh đã rạng ngời trên biển.
II. Đọc – hiểu văn bản Đoàn thuyền đánh cá
a/ Cảnh đoàn thuyền đánh cá
– Khung cảnh hoàng hôn trên biển vừa diễm lệ vừa hùng vĩ đầy sức sống
“Mặt trời xuống biển như hòn lửa
…………..
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.”
– Cảnh và người tưởng như đối lập song lại hòa hợp, cảnh làm nền để cho hình ảnh con người nổi bật lên như tâm điểm của một bức tranh – bức tranh lao động khỏe khoắn, vui tươi tràn ngập âm thanh và rực rỡ sắc màu.
– Khí thế của những con người ra khơi đánh cá mạnh mẽ vui tươi, lạc quan yêu lao động.
– Từ “lại”: chỉ mức độ đều đặn thường xuyên của hoạt động “ra khơi”.
– Câu thơ “Câu hát căng buồm cùng gió khơi” thể hiện niềm vui lao động, sự hào hứng cho chuyến ra biển của ngư dân.
– Từ “căng” như nhãn tự của khổ thơ, giống như một sự tràn căng về sức sống, về niềm tin vào lao động và khả năng chinh phục biển khơi của con người.
– “Câu hát căng buồm cùng gió khơi”: tiếng hát yêu đời, yêu cuộc sống tự do, tiếng hát của những người làm chủ quê hương giàu đẹp.
⇒ Tiếng hát đầy hứng khởi cũng thể hiện niềm mong ước của người đánh cá: mong ước một chuyến ra khơi đánh bắt thuận lợi giữa sự giàu đẹp của biển khơi
b/ Đoàn thuyền đánh cá trên biển trong đêm trăng
– “Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long”: nhà thơ tưởng tượng bóng sao lùa nước Hạ Long làm nên tiếng thở của đêm, một sự sáng tạo nghệ thuật-biển đẹp màu sắc lấp lánh: hồng trắng, vàng choé, vẩy bạc, đuôi vàng lóe rạng đông.
– Bức tranh lao động trong khung cảnh biển đêm:
+ Thuyền ta lái gió…dàn thế trận
-+ Gõ thuyền… cao
+ Kéo xoăn tay chùm cá nặng
→ Cảnh lao động với khí thế sôi nổi, hào hứng, khẩn trương, hăng say.
– Tiếng hát lại vang lên: tinh thần sảng khoái ung dung, lạc quan, yêu biển, yêu lao động.
c/ Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về
– Đoàn thuyền đánh cá thắng lợi trở về trong bình minh rực rỡ, tráng lệ.
– Cấu trúc lặp nhấn mạnh niềm vui lao động làm giàu đẹp quê hương và khắc họa đậm nét vẻ đẹp khỏe khoắn cùng niềm vui phấn khởi của người ngư dân.
– Phép nhân hóa: “Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời” cho thấy tư thế chủ động chinh phục biển trời, vũ trụ của người ngư dân.
– Ở khổ cuối lại là mặt trời đội biển – là ngày mới bắt đầu – ngày mới với thành quả lao động bội thu và niềm tin yêu phấn chấn.
– Câu thơ kết bài vừa mang ý nghĩa tả thực, vừa khiến người đọc liên tưởng tới một tương lai tươi sáng, huy hoàng: “Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi”. Ngày mới bắt đầu – thành quả lao động trải dài muôn dặm phơi – một cuộc đời mới đang sinh sôi, phát triển.
* Tổng kết
Nội dung: Đoàn thuyền đánh cá đã khắc họa nhiều hình ảnh đẹp, tráng lệ, thể hiện sự hài hòa giữa thiên nhiên và con người lao động, bộc lộ niềm vui, niềm tự hào của nhà thơ trước đất nước và cuộc sống.
Nghệ thuật
– Sử dụng nhiều hình ảnh liên tưởng, nhiều sáng tạo, tưởng tượng phong phú, độc đáo.
– Âm hưởng khỏe khoắn, hào hùng, lạc quan.
III. Bài tập minh họa bài Đoàn thuyền đánh cá
Phân tích bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận
1/ Mở bài
– Giới thiệu Huy Cận. Một nhà lãng mạn trước cách mạng tháng Tám. Nhà thơ cách mạng sau cách mạng tháng Tám.
– Sớm hòa nhập vào cuộc sống mới, trong chuyến đi công tác ở Hồng Gai – sáng tác bài “Đoàn thuyền đánh cá”.
– Đây là bài thơ có giá trị đặc sắc, đánh giá được sự thành công trong bút pháp của Huy Cận.
2/ Thân bài
a/ Cảnh đoàn thuyền ra khơi
“Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa“
– Hoàng hôn trên biển – bức tranh kỳ vĩ – biển chợt đỏ rực sáng hồng “như hòn lửa” – ánh sáng chợt lóe lên rồi tắt – cả vũ trụ buông màn – sóng “cài then“,”đêm sập cửa” → vũ trụ đi vào trạng thái nghỉ ngơi. Lúc ấy: “Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi” → Đánh cá trong thời điểm bất thường gặp nhiều khó khăn.
– Người ngư dân vẫn cất cao tiếng hát tràn đầy niềm vui.
– Bút pháp lãng mạn – sản phẩm của trí tưởng tượng. Câu thơ đẹp, ý thơ phong phú hơn.
b/ Cảnh đoàn thuyền lao động trên biển.
– Biển giàu có bởi nguồn tài nguyên phong phú
“Hát rằng cá bạc biển đông lặng
…
Đến dệt lưới ta đoàn cá ơi!“
– Cá được so sánh với những con thoi lao nhanh giữa biển, và vì quá nhiều cá tạo thành một “đoàn thoi” để “dệt biển” – trí tưởng tượng phong phú mang vẻ đẹp riêng của biển – Đoàn cá được nhân hóa thành người thợ dệt lưới “Đến dệt lưới ta đoàn cá ơi!”
– Biển đẹp hùng vĩ và thơ mộng. Đánh cá trên biển như cuộc du ngoạn về đêm đầy lý thú.
“Thuyền ta … biển bằng“
– Thuyền có gió làm lái, có trăng làm buồm – con người hòa vào vũ trụ, làm bạn với thiên nhiên → lời thơ thể hiện cảm xúc mãnh liệt bay bổng.
– Biển sáng đẹp như một bức khảm đầy sắc màu lấp lánh với màu sắc của nhiều loại cá
“Cá nhụ, cá chim cùng cá đé
Cá song lấp lánh đuôi đen hồng”.
– Bầu trời đầy trăng sao – ánh sao lùa vào vịnh Hạ Long “Đêm thở sao lùa nước Hạ Long“. Bằng trí tưởng tượng và bút pháp lãng mạn bay bổng, Huy Cận đã gây cho ta sự cảm xúc bất ngờ.
– Con người trên biển lao động rất hăng say nhiệt tình.
– Muốn chinh phục được thiên nhiên, những con người mới không nề nguy hiểm, ngoài biển khơi, họ như những chiến sĩ “dàn thế trận”. Làm việc vất vả nhưng lại rất lạc quan, họ đang cất cao tiếng hát gọi cá
“Ta hát bài ca gọi cá vào
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao“
– Thật là lãng mạn. Đánh bắt cá mà chỉ cần hát là cá vào, lại có trăng cùng làm việc “gõ thuyền” gọi cá. Đó chính là niềm ước muốn khao khát chinh phục thiên nhiên.
– Hình ảnh người ngư dân hiện lên thật đẹp – vẻ đẹp của người lao động mới.
“Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng“.
– Ta có thể hình dung được những bắp thịt cuồn cuộn nổi lên, làn da sạm nắng dày dạn gió sương, vẻ mặt tươi vui rạng rỡ → con người làm chủ thiên nhiên làm củ biển cả.
– Biển lại rất ân tình: Cho ta cá như lòng mẹ nuôi lớn con người bao đời nay → cách so sánh gây xúc động lòng người.
– Công việc đánh cá về đêm trên biển đã kết thúc thời hạn.
“Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng”.
– Họ đã thu về kết quả tốt đẹp. Họ chuẩn bị chào đón một ngày mới.
c/ Cảnh đoàn thuyền trở về.
– Đoàn thuyền trở về lại cất cao tiếng hát chào mừng thắng lợi
“Câu hát căng buồm với gió khơi“.
– Con người đang cùng thiên nhiên đua tài “Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời“
– Cách nói khoa trương nâng con người lên tầm cao ngang bằng vũ trụ.
– Đoàn thuyền trở về trong cảnh trời bừng sáng. “Mặt trời đội biển nhô màu mới” – sự hoà hợp giữa thiên nhiên và con người trong sức sống của một ngày mới. Mỗi câu là một hình ảnh góp vào làm cho khổ thơ trở thành một bức tranh hùng vĩ và sống động – và đẹp nhất là hình ảnh “Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi“
– Hình ảnh tượng trưng “mắt cá huy hoàng” đó là thành tích của một đêm làm việc cật lực, là hình ảnh tương lai rạng rỡ huy hoàng trong cuộc sống mới.
3/ Kết bài
– Bài thơ tràn đầy chất lãng mạn trữ tình tạo nên sức sống phơi phới lôi cuốn mọi người. Với sự sáng tạo độc đáo Huy Cận đã đưa người đọc bước vào cuộc sống mới tràn đầy niềm tin, phấn khởi.
– Bài thơ luôn giữ được vị trí xứng đáng trong nền thơ ca hiện đại Việt Nam.
—————————————
Lý thuyết Ngữ văn 9: Đoàn thuyền đánh cá được TaiLieuViet chia sẻ trên đây. Qua bài này các em sẽ hiểu thêm về hoàn cảnh sáng tác, giá trị nghệ thuật và nhân đạo được tác giả Huy Cận miêu tả bài thơ Đoàn thuyền đánh cá, hiểu được rồi các em sẽ dễ dàng hoàn thiện các bài văn hay hơn, sâu sắc hơn. Chúc các em học tốt
Trên đây TaiLieuViet đã giới thiệu nội dung bài Lý thuyết Ngữ văn 9: Đoàn thuyền đánh cá nhằm giúp các bạn tham khảo. Ngoài ra các bạn có thể xem thêm chuyên mục Lý thuyết môn Ngữ Văn 9, Soạn văn 9, Tác giả – Tác phẩm Ngữ văn 9, Giải VBT Ngữ văn 9, soạn bài lớp 9.
 |
Đặt câu hỏi về học tập, giáo dục, giải bài tập của bạn tại chuyên mục Hỏi đáp của TaiLieuViet |
| Hỏi – Đáp | Truy cập ngay: Hỏi – Đáp học tập |
