TaiLieuViet xin giới thiệu tới bạn đọc Bài tập về Este đa chức. Nội dung tài liệu đưa ra phương pháp giải bài tập este đa chức, kèm theo các ví dụ minh họa. Từ đó giúp bạn đọc vận dụng tốt vào giải các dạng bài tập vận dụng, qua tài liệu này sẽ giúp các bạn giải bài tập chuyên đề este tốt hơn cũng như học tốt Hóa học lớp 12 hiệu quả hơn. Mời các bạn tham khảo.

A. Phương pháp giải bài tập về Este đa chức

1. Một số công thức tổng quát của este đa chức

Este tạo thành từ axit đơn chức và ancol đa chức (n chức): (RCOO)nR’ Este tạo thành từ axit đa chức (n chức) và ancol đơn chức: R(COOR’)n

Este tạo thành từ axit đa chức (n chức) và ancol đa chức (m chức): Rm(COO)m.nR’n

Khi n = m thành R(COO)nR’ ⇒ este vòng

Este no, 2 chức, mạch hở: CnH2n-2O4

2. Phản ứng xà phòng hóa

Bài tập về Este đa chức ⇒ x là số nhóm chức este

– Khi xà phòng hóa este 2 chức với dung dịch NaOH cho:

  • 1 muối + 1 ancol + 1 anđehit thì este đó có cấu tạo: R1 – OOC-R-COO-CH=CH-R2

R1-OOC-R-COO-CH=CH-R2 + 2NaOH overset{t^{o} }{rightarrow} NaOOC-R-COONa + R1OH + R2CH2CHO

  • 2 muối + 1 ancol thì este đó có cấu tạo: R1 – COO-R-OOC-R2

R1 – COO-R-OOC-R2 + 2NaOH overset{t^{o} }{rightarrow} R1 – COONa + R2COONa + R(OH)2

Ta có: nOH- = 2neste = Σnmuối; nancol = neste

  • 1 muối + 2 ancol thì este đó có cấu tạo: R1OOC-R-COOR2

Phản ứng:

R1-OOC-R-COOR2 + 2NaOH overset{t^{o} }{rightarrow}  NaOOC-R-COONa + R1OH + R2OH

Ta có: nOH- = 2nmuối = 2neste; nOH- = 2 Σnrượu.

  • 1 muối + 1 ancol thì este đó có cấu tạo: R(COOR’)2 hoặc (RCOO)2R’

Phản ứng:

R(COOR’)2 + 2NaoH overset{t^{o} }{rightarrow} NaOOC-R-COONa + 2R’OH

(RCOO)2R’ + 2NaOH overset{t^{o} }{rightarrow} 2RCOONa + R'(OH)2

B. Ví dụ minh họa bài tập về Este đa chức

Đáp án hướng dẫn giải chi tiết

A: C11H20O4 + NaOH muối + C2H5OH + CH3-CHOH-CH3

⇒ A là este tạo nên từ axit no 2 chức và 2 ancol trên

⇒ CTCT của A là: C2H5OOC-CH2-CH2-CH2-CH2-COO-CH-(CH3)2

Đáp án hướng dẫn giải chi tiết

nX : nNaOH = 1 : 3

mmuối = 3nX = 0,3 mol ⇒ Mmuối = R + 67 = 68 ⇒ R = 1 (H)

X là (HCOO)3C3H5: Glixerol trifomiat

Đáp án hướng dẫn giải bài tập

Thủy phân: 7,612 gam X + 2x mol KOH → Y (gồm cả muối + ancol).

Đốt Y + O2 → x mol K2CO3 + 0,198 mol CO2 + 0,176 mol H2O.

+ Bảo toàn C có nC trong X = nC trong Y = 0,198 + x mol.

+ Bảo toàn H có nH trong X = nH trong Y – nH trong KOH = 0,352 – 2x mol.

+ O trong X theo cụm –COO mà n–COO = nKOH = 2x mol → nO trong X = 4x mol.

Tổng lại: mX = mC + mH + mO = 7,612 gam. Thay vào giải x = 0,066 mol.

→ nKOH = 2x = 0,132 mol → a = 0,132 : 0,08 = 1,65M.

Đáp án hướng dẫn hướng dẫn giải

Ta có: nZ = nY ⇒ X chỉ chứa chức este

Sỗ nhóm chức este là: nNaOH/nX = (0,1.0,2)/0,01 = 2 => CT của X có dạng: R(COO)2R’

Từ phản ứng thủy phân: naxit = n muối = 1/2 nKOH = 1/2.0,06.0,25 = 0,0075 mol

M este = 1,29/0,0075 = 172 => 172 => R + 2,44 + R’ = 172 => R’ = 28

Vậy X C4H8(COO)2C2H4 

Đáp án B

Đáp án hướng dẫn giải chi tiết

X + NaOH → 1 muối + 2 ancol => X: R1OOC-R-COOR2

A, B đều tạo ra anken => A, B phải có ít nhất 2 nguyên tử C

X có 8C, có 2 nhóm –COO, B có số C gấp đôi số C của A => A có 2C (C2H5OH) và B có 4C (C4H9OH) có CTCT: CH3-CHOH-CH2CH3

Axít tạo ra este là axit oxalic: HOOC-COOH

C. Bài tập về este

Câu 1. Khi thủy phân hoàn toàn 0,05 mol este tiêu tốn hết 5,6 gam KOH. Mặt khác, khi thủy phân 5,475 gam este đó thì tiêu tốn hết 4,2 gam KOH và thu được 6,225 gam muối. Vậy CTCT este là:

A. (COOC2H5)2

B. (COOCH3)2

C. (COOCH2CH2CH3)2

D. Kết quả khác

nKOH =0,1 mol

0,0375 mol este khi thủy phân cần 4,2 g KOH

⇒ Meste = (5,475 : 0,0375) = 146 (g/mol)

Là este 2 chức nên (COOCH2CH2CH3)2 và CH(COOCH3)3 sai.

Muối là (RCOOK)2 nmuối = neste = 0,0375 (mol)

⇒ Mmuối = R + 166 = (6,225: 0,0375) =166(g/mol)

⇒ R = 0 và axit là HOOC-COOH

Meste = 146 ⇒ gốc ancol 2R = 146 – 88 = 58 ⇒ R = 29 hay C2H5

Vậy este là (COOC2H5)2

Câu 2. Đốt cháy a mol X là trieste của glixerol với axit đơn chức mạch hở thu được b mol CO2 và c mol H2O, biết b – c = 4a. Hiđro hóa m gam X cần 6,72 lít H2 (đktc) thu được 39 gam một sản phẩm. Nếu đun m gam X với dung dịch chứa 0,7 mol NaOH đến phản ứng hoàn toàn, cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được chất rắn khan có khối lượng là

A. 57,2 gam

B. 52,6 gam

C. 61,48 gam

D. 53,2 gam

Nhận thấy b-c= 4a → trong X có 5 liên kết π trong đó có 3 liên kết π ở gốc COO và 2 liên kết π ở gốc hidrocacbon C=C

Như vậy để hidro hóa hoàn toàn 1 mol X cần dùng 2 mol H2

→ nX = 0,3 : 2 = 0,15 mol

Bảo toàn khối lương → mX = 39 – 0,3. 2= 38,4 gam

Khi tham gia phản ứng thủy phân → nC3H5(OH)3  = nX = 0,15 mol

Bảo toàn khối lượng → mchất rắn = mX + mNaOH –  mC3H5(OH)3

→ mchất rắn = 38,4 + 0,7. 40 – 0,15. 92 = 52,6 gam.

Đáp án B.

Câu 3. Este X được tạo thành từ etylen glicol và hai axit cacboxylic đơn chức. Trong phân tử este, số nguyên tử cacbon nhiều hơn số nguyên tử oxi là 1. Khi cho m gam X tác dụng với dung dịch NaOH (dư) thì lượng NaOH đã phản ứng là 10 gam. Giá trị của m là

A. 14,5.

B. 17,5.

C. 15,5.

D. 16,5.

Gọi công thức của X là (RCOO)2C2H4

Phân tích: Trong phân tử este, số nguyên tử cacbon nhiều hơn số nguyên tử oxi là 1. Vậy nên trong phân tử este có 5C. Mà nhìn vào CT của X ta đã thấy 4C nên CT của X là HCOOC2H4OOCCH3 .

Vì este này là 2 chức nên:

Bài tập về Este đa chức

Vậy khối lượng m là: m = 0,125.132 = 16,5g

Câu 4. Cho axit salixylic (axit o-hiđroxibenzoic) phản ứng với anhiđrit axetic, thu được axit axetylsalixylic (o-CH3COO-C6H4-COOH) dùng làm thuốc cảm (aspirin). Để phản ứng hoàn toàn với 43,2 gam axit axetylsalixylic cần vừa đủ V lít dung dịch KOH 1M. Giá trị của V là

A.0,72.

B. 0,24.

C. 0,48.

D. 0,96.

naxit = 0,24 mol

nKOH = 3naxit = 0,72 mol

Bài tập về Este đa chức

Câu 5. Xà phòng hóa hoàn toàn 1 este X đa chức với 100ml dung dịch KOH 1M sau phản ứng cô cạn dung dịch thu được 8,32 gam chất rắn và ancol đơn chức Y. Nếu đốt cháy hoàn toàn Y thu được 3,584 lit CO2 (đktc) và 4,32 gam H2O công thúc cấu tạo của X là

A. C2H5OOC-C2H4-COOC2H5

B. CH3COOCH2-CH2-OOCCH3

C. C2H5OOC-CH2-COOC2H5

D. CH3OOC-C2H4-COOCH3

n_{CO_2} = 0,16 mol; n_{H_2O} = 0,24 mol ⇒ nY = 0,08 mol

⇒ C2H6O ⇒ Loại B, D

⇒ nX = 0,04 mol ⇒ mX = 8,32 + 0,08.46 – 0,1.56 = 6,4

⇒ MX = 160

⇒ C2H5OOC-CH2-COOC2H5 ⇒ Đáp án C

Câu 6. Hai este A và B là dẫn xuất của benzen có công thức phân tử là C9H8O2. A và B đều cộng hợp với Br2 tỉ lệ mol 1 : 1. A tác dụng với dung dịch NaOH cho 1 muối và 1 andehit. B tác dụng với dung dịch NaOH dư cho 2 muối và H2O. Công thức cấu tạo của A và B lần lượt là:

A. HOOC-C6H4-CH=CH2 và CH2=CH-COOC6H5.

B. C6H5COOCH=CH2 và C6H5-CH=CH-COOH.

C. HOOC-C6H4-CH=CH2 và HCOOCH=CH-C6H5.

D. C6H5COOCH-CH2 và CH2=CH-COOC6H5.

A, B đều phản ứng cộng với Br2 tỉ lệ mol 1 : 1 ⇒ có 1 liên kết C=C.

A + NaOH → muối + andehit ⇒ A là este với gốc hidrocacbon anco có liên kết C=C gắn với -COO- dạng RCOO-CH=CH-R’.

⇒ Loại A.

B + NaOH dư → 2 muối và H2O ⇒ B là este của phenol RCOO-C6H4-R’.

Câu 7. Đốt cháy hết a gam C2H5OH thu được 0,25 mol CO2. Đốt cháy hết b gam CH3COOH thu được 0,25 mol CO2. Cho a gam C2H5OH tác dụng với b gam CH3COOH (giả sử hiệu suất phản ứng là 100%). Khối lượng este thu được là

A. 9 gam

B. 10 gam.

C. 11 gam

D. 12 gam.

Đáp án hướng dẫn giải chi tiết 

Phương trình đốt cháy

C2H5OH + 3O2 → 2CO2 + 3H2O

0,125 mol ← 0,25 mol

CH3COOH + O2  → 2CO2 + 2H2O

0,125 mol ← 0,25 mol

Cả hai chất đều đủ do tỉ lệ 1:1 nên tính khối lượng este theo chất nào cũng được

C2H5OH + CH3COOH ⇔ CH3COOC2H5 + H2O

0,125 → 0,125

Khối lượng este tạo thành là:

meste = neste.M = 0,125. 88 =11 (gam)

Mời các bạn tham khảo thêm các bài viết dưới đây của chúng tôi:
  • Dạng bài tập cách nhận biết Este
  • Dạng bài tập phản ứng đốt cháy Este
  • Dạng bài tập phản ứng thủy phân Este
  • Bài tập phản ứng thủy phân Este đa chức
  • Dạng bài tập phản ứng Este hóa
  • Dạng bài tập phản ứng khử Este
  • Phương pháp điều chế và ứng dụng của Este

Trên đây TaiLieuViet.vn đã giới thiệu tới bạn đọc tài liệu Bài tập về Este đa chức. Để có kết quả cao hơn trong học tập, TaiLieuViet xin giới thiệu tới các bạn học sinh tài liệu Hóa học lớp 10, Giải bài tập Hóa học lớp 11, Hóa học lớp 12, Thi thpt Quốc gia môn Văn, Thi thpt Quốc gia môn Lịch sử, Thi thpt Quốc gia môn Địa lý, Thi thpt Quốc gia môn Toán, đề thi học kì 1 lớp 11, đề thi học kì 2 lớp 11 mà TaiLieuViet tổng hợp và đăng tải.