Khoa học tự nhiên 6 Bài 25: Vi khuẩn 

Khoa học tự nhiên 6 Bài 25: Vi khuẩn đầy đủ đáp án và lời giải chi tiết trong nội dung bài học. Toàn bộ hướng dẫn giải giúp các em học sinh ôn tập, củng cố kiến thức, luyện tập Giải KHTN 6 sách Chân trời sáng tạo.

>> Bài trước: Khoa học tự nhiên 6 Bài 24: Virus

1. Phần Hình thành kiến thức mới

Hình thành kiến thức mới 1 trang 113 KHTN lớp 6

Quan sát hình 25.1, em có nhận xét gì về hình dạng của các loại vi khuẩn. Lấy ví dụ.

Hướng dẫn trả lời câu hỏi

Vi khuẩn có rất nhiều hình dạng khác nhau nhưng đa số có các hình dạng sau:

• Dạng hình que: trực khuẩn lị, trực khuẩn đường ruột,…
• Dạng hình cầu: tụ cầu khuẩn, liên cầu khuẩn,…
• Dạng hình xoắn: xoắn khuẩn giang mai, xoắn khuẩn gây bệnh vàng da,…
• Dạng hình dấu phẩy: phẩy khuẩn tả,…

Hình thành kiến thức mới 2 trang 113 KHTN lớp 6

Tìm hiểu thông tin về sự phân bố của vi khuẩn trong tự nhiên. Em có nhận xét gì về môi trường sống của vi khuẩn? Lấy ví dụ.

Hướng dẫn trả lời câu hỏi

Nhận xét về môi trường sống của vi khuẩn: Môi trường sống của vi khuẩn rất đa dạng. Chúng có thể tồn tại mọi nơi và thường phân bố với số lượng lớn ở các loại môi trường như đất, nước, không khí, cơ thể sinh vật, đồ dùng, thức ăn ôi thiu,…

Ví dụ:

• Vi khuẩn sống trong môi trường đất: vi khuẩn amôn hóa, vi khuẩn phản nitrat hóa,…
• Vi khuẩn sống trong môi trường nước: vi khuẩn lam, vi khuẩn thương hàn, phẩy khuẩn tả,…
• Vi khuẩn sống trong môi trường không khí: vi khuẩn lao, vi khuẩn sinh sắc tố, vi khuẩn Bacillus subtilis,…
• Vi khuẩn sống trên cơ thể sinh vật: vi khuẩn E.coli thường kí sinh trong đường ruột của người và động vật, vi khuẩn cố định đạm sống cộng sinh trong vùng rễ cây họ Đậu,…
• Vi khuẩn sống trong thức ăn ôi thiu: vi khuẩn Campylobacter gây bệnh đau dạ dày thường tìm thấy trong thịt sống và sữa không tiệt trùng; vi khuẩn Listeria là tác nhân gây nhiễm độc thức ăn nguy hiểm nhất (khoảng 20 – 30% ca nhiễm lâm sàng có thể dẫn đến tử vong) thường tìm thấy trong trái cây, rau quả, sữa không tiệt trùng, các loại thịt nguội,…

Hình thành kiến thức mới 3 trang 114 KHTN lớp 6

Quan sát hình 25.2, em hãy xác định các thành phần cấu tạo vi khuẩn bằng cách chú thích các phần được đánh dấu từ (1) -> (4)

Hướng dẫn trả lời câu hỏi

Thành phần cấu tạo của vi khuẩn: (1) Màng tế bào (2) Chất tế bào (3) Vùng nhân (4) Thành tế bào.

Hình thành kiến thức mới 4 trang 114 KHTN lớp 6

Quan sát hình 25.3, em hãy nêu vai trò của vi khuẩn trong tự nhiên.

Hướng dẫn trả lời câu hỏi

Vai trò của vi khuẩn trong hình đó là tham gia vào quá trình phân hủy xác sinh vật và chất thải hữu cơ giúp làm sạch môi trường.

Quá trình phân giải của vi khuẩn giúp thực hiện quá trình chuyển hóa vật chất trong tự nhiên: Vi khuẩn phân giải chất hữu cơ (chất thải của sinh vật, xác sinh vật) thành mùn bã hữu cơ và các muối khoáng cung cấp chất dinh dưỡng cho đất rồi thực vật lại sử dụng các nguồn muối khoáng này để tổng hợp nên các chất hữu cơ.

Hình thành kiến thức mới 5 trang 115 KHTN lớp 6

Nêu vai trò của vi khuẩn trong quá trình chế biến các sản phẩm ở hình 25.4. Kể tên một vài ứng dụng của vi khuẩn trong thực tiễn.

Hướng dẫn trả lời câu hỏi

Vai trò của vi khuẩn trong quá trình chế biến các sản phẩm ở hình 25.4:

• Tăng thời gian bảo quản thực phẩm: Một phần đường trong rau củ hoặc sữa được vi khuẩn lactic biến thành axit lactic khiến cho pH giảm → Vi sinh vật gây hại như vi khuẩn gây thối rữa không thể hoạt động được → Nhờ đó, rau củ có thể giữ được độ giòn, ngon; sữa không bị ôi thiu và kéo dài thời gian bảo quản.
• Tạo hương vị đặc trưng (độ chua nhẹ) cho các sản phẩm lên men.
• Tăng hàm lượng dinh dưỡng trong thực phẩm: Nguồn vi sinh vật có lợi (ví dụ lợi khuẩn Lactobacillus Acidophilus) trong các thực phẩm được lên men này có nhiều lợi ích cho sức khỏe của người sử dụng.

• Có vai trò quan trọng trong chế biến thực phẩm (làm tương, muối dưa, sản xuất bia, rượu…).
• Sử dụng vi khuẩn để xử lí chất thải, hạn chế ô nhiễm môi trường.
• Chế tạo dược phẩm (thuốc kháng sinh,…), mỹ phẩm.
• Chế tạo phân bón, thuốc trừ sâu.

Hình thành kiến thức mới 6 trang 115 KHTN lớp 6

Quan sát hình 25.5, 25.6 và hoàn thành bảng theo mẫu sau:

Hướng dẫn trả lời câu hỏi

2. Phần Luyện tập, vận dụng

Luyện tập 1 trang 114 KHTN lớp 6

Đặc điểm cấu tạo của virus và vi khuẩn khác nhau như thế nào?

Hướng dẫn trả lời câu hỏi

• Vi khuẩn đã có cấu tạo tế bào hoàn chỉnh; thường được cấu tạo gồm 4 thành phần: thành tế bào, màng tế bào, chất bào chất, vùng nhân.
• Virus chưa có cấu tạo tế bào hoàn chỉnh; thường được cấu tạo gồm lớp vỏ protein và phần lõi chứa vật chất di truyền, một số virus có thêm lớp vỏ ngoài.

Luyện tập 2 trang 115 KHTN lớp 6

Hãy đề xuất một số phương pháp bảo quản thực phẩm trong gia đình.

Hướng dẫn trả lời câu hỏi

Một số phương pháp bảo quản thực phẩm trong gia đình là:

• Bỏ thực phẩm vào tủ lạnh: Nhiệt độ thấp trong tủ lạnh sẽ giúp hạn chế sự phát triển của vi khuẩn gây hư hỏng thực phẩm.
• Muối chua: Độ pH thấp sẽ sẽ giúp hạn chế sự phát triển của vi khuẩn gây hư hỏng thực phẩm.
• Sấy khô: Biện pháp này giúp làm giảm lượng nước trong thực phẩm → hạn chế sự phát triển của vi khuẩn gây hư hỏng thực phẩm.
• Làm mứt: Biện pháp này sử dụng lượng đường cao để hạn chế sự phát triển của vi khuẩn gây hư hỏng thực phẩm.

Luyện tập 3 trang 116 KHTN lớp 6

Từ các con đường lây bệnh, em hãy nêu một số biện pháp phòng chống bệnh tiêu chảy.

Hướng dẫn trả lời câu hỏi

Bệnh tiêu chảy lây qua đường tiêu hóa. Do đó, biện pháp phòng chống bệnh tiêu chảy hữu hiệu là vệ sinh ăn uống:

• Rửa tay bằng xà phòng thường xuyên đặc biệt là trước khi ăn.
• Không ăn thực phẩm quá hạn, ô thiu.
• Ăn chín, uống sôi.
• Hạn chế ăn đồ ăn ở các quán vỉa hè, đồ ăn không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

Vận dụng trang 116 KHTN lớp 6

Theo em, điều gì sẽ xảy ra nếu trong đất không có vi khuẩn?

Hướng dẫn trả lời câu hỏi

Nếu trong đất không có vi khuẩn thì các chất thải của sinh vật và xác động thực vật sẽ không thể được phân hủy. Điều đó dẫn tới:

• Đất sẽ bị cằn cỗi và bạc màu do thiếu nguồn khoáng chất từ quá trình phân giải chất hữu cơ của vi sinh vật.
• Các chất thải, xác sinh vật bị tích tụ khiến môi trường sống nói chung và môi trường đất nói riêng bị ô nhiễm.

3. Bài tập Khoa học Tự nhiên lớp 6 bài 25

Bài 1 trang 116 Khoa học tự nhiên 6

Phân biệt virus và vi khuẩn.

Đáp án hướng dẫn giải

Phân biệt vi khuẩn và virus:

• Vi khuẩn là cơ thể sống được cấu tạo nên từ tế bào, có thể tự tồn tại mà không cần đến tế bào vật chủ.
• Virus không phải là cơ thể sống, nhỏ hơn vi khuẩn từ 10 đến 100 lần, tồn tại được nhờ phải kí sinh nội bào vật chủ nếu không sẽ trở thành vật không sống.

Bài 2 trang 116 Khoa học tự nhiên 6

Trong các bệnh: bệnh lị, bệnh thủy đậu, bệnh viêm da, bệnh dại, bệnh than, bệnh viêm gan B, bệnh lao phổi, bệnh zona thần kinh, bệnh quai bị, bệnh sốt xuất huyết, bệnh Covid – 19 ở người, bệnh nào do virus, bệnh nào do vi khuẩn gây nên?

Đáp án hướng dẫn giải

Bệnh do vi khuẩn: bệnh lị, bệnh viêm da, bệnh than, bệnh lao phổi.

Bệnh do virus: bệnh thủy đậu, bệnh dại, bệnh viêm gan B, bệnh zona thần kinh, bệnh quai bị, bệnh sốt xuất huyết, bệnh Covid-19.

Bài 3 trang 116 Khoa học tự nhiên 6

Nêu lợi ích và tác hại của vi khuẩn. Lấy ví dụ.

Đáp án hướng dẫn giải

Lợi ích của vi khuẩn: vi khuẩn tham gia vào quá trình phân hủy các sinh vật và chất thải hữu cơ làm sạch môi trường; đóng vai trò trong chế biến một số loại thực phẩm

Ví dụ: làm sữa chua, làm rượu, làm muối chua, làm phân bón,…

Tác hại của vi khuẩn: gây bệnh cho người, động vật, thực vật; làm hỏng thực phẩm

Ví dụ: bệnh Covid-19, bệnh lao, rau xanh bị hỏng,…

>> Bài tiếp theo: Khoa học tự nhiên 6 Bài 26: Thực hành quan sát vi khuẩn. Tìm hiểu các bước làm sữa chua

——————————–

Ngoài lời giải chi tiết KHTN 6 Chân trời sáng tạo bài 25 trên đây các bạn có thể tham khảo KHTN 6 Cánh Diều và KHTN lớp 6 Kết nối tri thức theo chuẩn kiến thức, kỹ năng của Bộ GD&ĐT ban hành. TaiLieuViet.vn liên tục cập nhật Lời giải, đáp án các dạng bài tập Chương trình sách mới cho các bạn cùng tham khảo.